သိန္းလိႈင္ | ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ဇူလုိင္လ ၂၅ ရက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၁၉ နာရီ ၂၅ မိနစ္
ဦးလွသိန္း
ရခိုင္ျပည္နယ္ ဥပေဒခ်ဳပ္
(ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡတြင္ အစိုးရ၏ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍
ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းျခင္း)
စစ္ေတြ (မဇၩိမ) ။ ။ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္နယ္ အစိုးရအဖြဲ႔ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးႏွင့္ မွတ္တမ္းစုေဆာင္းေရး ဆပ္ေကာ္မတီ ဥကၠ႒၊ ျပည္နယ္ ဥပေဒခ်ဳပ္ ဦးလွသိန္း အား မဇၥ်ိမသတင္းဌာနက ဇူလိုင္ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ျပည္နယ္ဥပေဒ႐ုံးရွိ ၎၏႐ုံးခန္း၌ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
ယင္းသို႔ ေတြ႔ဆံုရာတြင္ ျပည္နယ္ဥပေဒခ်ဳပ္က ေမလကုန္ပိုင္းမွစ၍ ပဋိပကၡျဖစ္စဥ္ တခုလံုးအတြင္း မီးေလာင္၊ ေသေၾက ပ်က္စီး ဆံုးရံႈးမႈမ်ား၊ ဥပေဒအရ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ထားရွိမႈမ်ား၊ ညမထြက္ရ အမိန္႔ ျပန္လည္ ႐ုတ္သိမ္းေရးႏွင့္ မီးေဘးသင့္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္း
ေဆာက္လုပ္ေနရာခ်ထားမႈ စသည့္ အေျခအေနမ်ားကို မဇၥ်ိမအား ျပန္လည္ရွင္းလင္း ေျဖၾကားခဲ့သည္။
ရခိုင္ပဋိပကၡ စျဖစ္တဲ့ေန႔က စၿပီး ဒီေန႔အထိ မီးေလာင္၊ ေသေၾက၊ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈ အေျခအေနကို သိပါရေစ။
ဦးလွသိန္း။ ။ စစ္ေတြမွာ ပဋိပကၡေၾကာင့္ မီးေလာင္ပ်က္စီးတဲ့ အိမ္ေျခ ၃,၆၃၆ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၃၄ ဦး၊ ဒဏ္ရာရသူ ၅ဝ ဦး။ ေက်ာက္ေတာ္မွာ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၁၇၁ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၄ ဦး၊ ဒဏ္ရာရ ၃ ဦး။ ေပါက္ေတာမွာ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၁၂၁ လံုး၊ ေသဆုံး ၃ ဦး၊ ဒဏ္ရာရ ၁၆ ဦး။ ရေသ့ေတာင္မွာ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၃၆၇ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၁၄ ဦး ၊ဒဏ္ရာရသူ ၂၉ ဦး။ ေမာင္ေတာမွာ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၄၇၄ လံုး၊ စာသင္ေက်ာင္း ၃ ေက်ာင္း၊ ေသဆုံးသူ ၂ဝ ဦး၊ ဒဏ္ရာရသူ ၆ ဦး။ ရမ္းၿဗဲမွာေတာ့ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၃၅ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၁ ဦး။
ဆုိေတာ့ ရခုိင္တျပည္နယ္လံုးမွာ မီးေလာင္ပ်က္စီးမႈေပါင္း ၄,၈၂၂ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၇၇ ဦး၊ ဒဏ္ရာရ ၁၁၁ ဦး ရွိပါတယ္။ ဒီစာရင္းေတြဟာ ရခိုင္ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဘဂၤါလီ မူဆလင္ေတြ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုး အက်ဴံးဝင္ပါတယ္။ မီးေလာင္ပ်က္စီး ဆိုရာမွာ မီးေလာင္သြားတာေရာ၊ မီးမေလာင္ဘဲ အဖ်က္ခံရလို႔ ပ်က္စီးသြားတာေရာ တေပါင္းတည္း ဆိုလိုတာပါ။
ဒီကာလအတြင္းမွာ အေရးယူခံထားရတဲ့ အေရအတြက္ကို သိလိုပါတယ္။
ဦးလွသိန္း။ ။ ပဋိပကၡ ျဖစ္စဥ္က စၿပီးေတာ့ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကုိ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေနာက္ပုိင္း ကေန႔ထိ ဖမ္းဆီး အေရးယူခဲ့မႈ စာရင္းအရ စစ္ေတြမွာ ၁၃၆ ဦး၊ ရေသ့ေတာင္မွာ ၁၈၁ ဦး၊ ေက်ာက္ေတာ္မွာ ၁၈ ဦး၊ မင္းျပားမွာ ၄ ဦး၊ ေမာင္ေတာမွာ ၄၉၃ ဦး၊ဘူးသီးေတာင္မွာ ၃၅ ဦး၊ သံတဲြမွာ ၄ ဦး၊ ေက်ာက္ျဖဴမွာ ၁ ဦး။ သေဘာကေတာ့ ပဋိပကၡ ထဲမွာ ျပစ္မႈက်ဳးလြန္ခဲ့ၿပီးေတာ့ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကုိ ေဖါက္ဖ်က္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈၈ အရ အေရးယူထားၿပီးေတာ့ ရခုိင္ေရာ ဘဂၤါလီပါ စုစုေပါင္း ၈၇၂ ဦး ရွိတယ္။
သူတို႔ေတြကို ဘယ္လို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္သြားမွာပါလဲ။
ဦးလွသိန္း။ ။ ဒီလူေတြကို ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈၈ အရ ဥပေဒနဲ ့ အညီအေရးယူ ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ပါ။ အမွန္တကယ္ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့ရင္ေတာ့ ျပစ္ဒဏ္အားျဖင့္ အျမင့္ဆံုး ေထာင္ဒဏ္ ၆ လအထိ ခ်မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဖမ္းဆီးတဲ့ အခါမွာလည္း ဒီလူေတြကို ည ၈ နာရီ ေနာက္ပိုင္းမွ ဖမ္းဆီးခံရတာ မ်ားပါတယ္။
ညမထြက္ရအမိန္႔ကို ျပင္ဆင္၊ ႐ုတ္သိမ္းမယ့္ အစီအစဥ္ မရွိေသးဘူးလား။
ဦးလွသိန္း။ ။ ညမထြက္ရအမိန္႔ေၾကာင့္ အားလုံးမွာ အခက္အခဲျဖစ္ရတယ္။ ေစ်းေရာင္းဖုိ
ေ ေစ်းသည္ဆုိတာ မနက္ ၅ နာရီ ထၾကရတယ္။ ၅ နာရီခဲြေလာက္ဆုိရင္ ေစ်းသြားခင္းက်င္းရတယ္။ ၆ နာရီ ၇ နာရီ ေစ်းဖြင့္ဆုိတာနဲ ့တခါတည္း အားလုံး ေရာင္းလုိ႔ အဆင္ေျပၿပီ။ အခုက ၆ နာရီမွ ထြက္လုိ႔ရမယ္။ ေတာင္ကုတ္ကုိ ထြက္ဖုိ႔ မလိခတုိ႔၊ ေရႊျပည္တန္တုိ႔ ၆ နာရီဆုိ ထၿပီး၊ မမီ မီေအာင္လုပ္ ေနၾကရတယ္။ ခရီးသည္ အားလုံးလည္း ဒုကၡေရာက္ၾကတယ္။ ေစ်းေရာင္းဖုိ႔
ေခါင္းရြက္ ဗ်က္ထုိးကအစ ဒုကၡေရာက္တယ္။ တည္ၿငိမ္မႈရွိလာရင္ သတ္မွတ္ခ်ိန္ကို ေလ်ာ့ေအာင္ လုပ္ခ်င္တယ္။ လာမယ့္ ၾသဂုတ္လ ၁ဝ ရက္ေန႔မွာ ညမထြက္ရအမိန္႔ကို ျပင္ဆင္သတ္မွတ္ေရး အစည္းအေဝး ရွိပါတယ္။ အဲဒီ အစည္းအေဝးၿပီးရင္ က်ေနာ္တို႔ ထုတ္ျပန္ေပးမွာပါ။
ျပည္ပႏိုင္ငံသားတခ်ဳိ႕ ျမန္မာေရပိုင္နက္ထဲ တရားမဝင္ ေရာက္လာတာ ဖမ္းဆီးထားတယ္လို႔ ၾကားသိရပါတယ္။ သူတို႔ေတြကို ဘယ္လို အေရးယူထားပါသလဲ။
ဦးလွသိန္း။ ။ မွန္ပါတယ္။ ဒီရက္ပိုင္း ဇူလိုင္ ၂ဝ ေန႔က ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေမယုကြ်န္း အေနာက္ေတာင္ဖက္ ျမန္မာေရပိုင္နက္မွာ ျမန္မာ့ေရတပ္မေတာ္က စက္ေလွတစီး ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ စက္ေလွေပၚမွာ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ ႏိုင္ငံသား ၉၁ ဦး စီးနင္းလိုက္ပါလာၿပီး ပိုင္ရွင္ ထိုင္းႏိုင္ငံသား ၁ ဦးနဲ႔ စက္ေလွလုပ္သား ျမန္မာႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုးကြယ္သူ ၈ ဦး ပါဝင္ပါတယ္။ သူတို႔ေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံကေန မေလးရွား ႏိုင္ငံအသြား ျမန္မာေရပိုင္နက္ အတြင္းကို ဝင္ေရာက္လာတဲ့အတြက္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့တာလို႔ သိရတယ္။
ဒီလိုပဲ ကုန္ခဲ့တဲ့လကလည္း ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ကေန မေလးကို သြားတဲ့ စက္ေလွတစီးကို ဂြၿမိဳ့နယ္မွာ ဖမ္းမိလို႔ စက္ေလွမွာ ပါလာတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံသား ၈၈ ဦးကို ထိန္းသိမ္းခဲ့ရပါေသးတယ္။ သူတို႔ေတြ အားလံုးကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ လူဝင္မႈ ၾကီးၾကပ္ေရး လတ္တေလာျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား ပုဒ္မ ၁၃(၁) အရ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားမဝင္ ေရာက္ရွိလာသူေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ သံ႐ုံးေတြနဲ႔ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ ပါသလား။
ဦးလွသိန္း။ ။ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို ဖမ္းမိတဲ့အခါ ဥပေဒအရ အမိန္႕ခ်ၿပီးလို႔ရွိရင္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ ေပးၿပီးတဲ့အခါျဖစ္ေစ၊ သတ္မွတ္ျပစ္ဒဏ္ကို ခံယူၿပီးတဲ့အခါျဖစ္ေစ၊ လဝက ကေနတဆင့္ သူနဲ႔ သက္ဆိုင္ ရာႏုိင္ငံ သံ႐ုံးကို လႊဲေပးရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္။ ဥပေဒအရ ျပစ္ဒဏ္ခ်ၿပီးတာနဲ ့သူတို႔သံ႐ုံးကို လႊဲေပးရ တယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ ျပန္ေရာက္တဲ့အခါ ဒီက ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ ျပစ္ဒဏ္ကို က်ခံေစတယ္။ ေနာက္တမ်ဳိးက ဒီႏိုင္ငံရဲ့ဥပေဒႏွင့္အညီ ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္ကို ဒီမွာ က်ခံေစၿပီးမွ သံ႐ုံးက တဆင့္ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံကို
ျပန္ပို႔တာလည္း ရွိတယ္။
ရခုိင္ျပည္ အေရးအခင္း စတင္ျဖစ္ပြားခ်ိန္က စၿပီး ဒီကေန႔အထိ မီးေဘးနဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လံုျခဳံမႈ မရွိလို ့ေရွာင္တိမ္းေနထိုင္သူ ဒုကၡသည္ေပါင္း ဘယ္ေလာက္ ရွိေနၿပီလဲ။ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကို ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္ ေပးထားပါသလဲ။
ဦးလွသိန္း။ ။ စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အခ်ိန္တုန္းက စစ္ေတြမွာ ရခုိင္ဒုကၡသည္ စခန္းေပါင္း ၅ဝ ေက်ာ္ ရွိခဲ့ေတာ့ ဒုကၡသည္ ရွစ္ေထာင္ေလာက္ (ရခုိင္တုိင္းရင္းသား) ရွိခဲ့တယ္။ ဒါက အိမ္မီးေလာင္ခံရ၊ ဖ်က္ဆီးခံရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အိမ္ေတြ မီးေလာင္ ဖ်က္ဆီးခံရျခင္း မရွိေသာ္လည္း စိတ္လုံၿခဳံေရး မရွိတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ ငါးေထာင္ေလာက္ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြမွာ လာေရာက္ခုိလႈံမႈရွိတယ္ဆုိေတာ့ အိမ္မီးေလာင္ခံရလုိ႔ ေနစရာမရွိတဲ့ ဒုကၡသည္နဲ႔ စိတ္လုံၿခဳံမႈမရွိတဲ့အတြက္ ေျပာင္းလာတဲ့ဒုကၡသည္ေတြ ေပါင္းလုိက္ရင္ ခန္႔မွန္းေျခ ရၿပီေနာ္။
ေနာက္ ဘဂၤါလီ မူဆလင္ ဒုကၡသည္ေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ ေမာင္ေတာမွာ ၁,၃၂၉ ဦး ရွိတယ္။ စစ္ေတြမွာေတာ့ ဘဂၤါလီ မူဆလင္ ဒုကၡသည္ေပါင္းက ငါးေသာင္း သံုးေထာင္ ရွိတယ္။ ဒီအထဲမွာ စစ္ေတြၿမိဳ႕ထဲကို စားနပ္ရိကၡာအတြက္ သြားေရာက္ဝယ္ယူဖို႔ အခက္အခဲရွိတဲ့ ဘဂၤါလီေက်းရြာမ်ားမွ လာသူေတြလည္း ပါဝင္တယ္။ ဆုိေတာ့ မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ ျဖစ္တ့ဲ ဘဂၤါလီမူဆလင္က သံုးေသာင္းေလာက္ ရွိမယ္။ အခ်ဳိ႕ဘဂၤါလီေတြက ၿမိဳ႕ထဲ မလာရေတာ့ စားစရာ မရွိ။ မရွိေတာ့ ကုလသမဂၢအဖဲြ႔ေတြနဲ႔ညွိၿပီးေတာ့ WFP (ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႔)နဲ ့ေပါင္းၿပီး ေပးရတယ္။ ဒီလုိပဲ ေမာင္ေတာ ဘက္မွာလည္း တခ်ဳိ႕ သက္ရ႔ြာ၊ ၿမိဳရြာေတြက ဘဂၤါလီရြာေတြကို ျဖတ္ၿပီးေတာ့
ေမာင္းေတာလည္း လာမရေလေတာ့ သူတုိ႔ကုိလည္း ေပးေနရတယ္။
ဒုကၡသည္စခန္းေတြ ေဆာက္လုပ္မႈအေနအထားကိုလည္း သိပါရေစခင္ဗ်ာ။
ဦးလွသိန္း။ ။ ရခုိင္တိုင္းရင္္သားဒုကၡသည္နဲ႔ ဘဂၤါလီဒုကၡသည္ ႏွစ္မ်ဳိးလုံးအတြက္ ျပည္နယ္အစုိးရက စစ္ေတြမွာ ဒုကၡသည္တန္းလ်ားေပါင္း ၁၇ဝ ေဆာက္ လုပ္ေပးေနတယ္။ တန္းလ်ားတခုစီရဲ႕ အတုိင္းအတာက ၄၅ ေပ x ၂၃ ေပ x ၈ ေပ။ ေရာတုိင္၊ ေျမစုိက္၊ ဝါးၾကမ္းခင္း၊ ဝါးထရံကာ၊ သြပ္မုိး။ တန္ဖုိးအားျဖင့္ ၃၃ သိန္း သံုးေသာင္း။ ရခိုင္ဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ တဲအလုံး ၇ဝ ျဖစ္ၿပီးေတာ့၊ မူဆလင္ ဒုကၡသည္မ်ားအတြက္ တဲအလုံး ၁ဝဝ ေဆာက္လုပ္ေနပါတယ္။
အေဆာက္အဦးမ်ားနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ ကုလ၊ INGOs အဖဲြ႔မ်ားကေတာ့ ဘဂၤါလီ မူဆလင္မ်ားအတြက္ လုိအပ္တဲ့ တန္းလ်ား ၆ဝဝ ကုိ သီးသန့္ ေဆာက္လုပ္ေပးဖို ့ ရွိတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ တန္းလ်ားတခုမွာ မိသားစု ၁ဝ စု (ခန္႔မွန္းေျခ လူ ၆ဝ) ေနထုိင္ႏုိင္မယ္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ အိမ္သာ ပါရွိၿပီး ေသာက္သုံးေရ ပါရွိပါမယ္။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဆာက္လုပ္တဲ့ စနစ္ကုိလည္း ေျပာပါဦးမယ္။ တဲက တန္းလ်ားမွာ အလယ္ခြဲေဆာက္တယ္။ အလယ္ မခဲြတဲ့ အခါက်ေတာ့ အလယ္မွာ လမ္းလုပ္လုိ႔ရွိရင္ မိသားစုႏွစ္စု မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ေနဖုိ႔ကလည္း ခက္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အလယ္ကုိ ခဲြေဆာက္လုပ္ရတာပါ။ သူက ဟုိဘက္လွည့္၊ ကုိယ္က ဒီဘက္လွည့္ဆိုရင္၊ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ဆုိလုိရွိရင္ မိသားစုေတြ ေနေရးထုိင္ေရး ခက္မယ္။ အခုလို အလယ္ခဲြ၊ ေက်ာခဲြ ေဆာက္တဲ့အခါမွာ ေလာေလာဆယ္က မူဆလင္ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ယာယီရြက္ဖ်င္တဲ ၁,၂ဝဝ ထုိးေပးတယ္။ တန္းလ်ား အလုံး ၉ဝ ခန္႔ ေဆာက္လုပ္ေပး ၿပီးေနၿပီ။ စစ္ေတြ ရခုိင္ ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ ေနပူခံရပ္ကြက္ ဒုံးတုိက္ကြင္းမွာ တန္းလ်ား ၂၅ လုံး၊ မင္းဂံရပ္ကြက္မွာ ၈ လုံး၊ ဓညဝတီရပ္ကြက္္မွာ ၈ လုံး ေဆာက္လုပ္ေနပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ား ၿပီးစီးေနၿပီ။
ေမာင္ေတာေဒသမွာဆိုရင္ တုိင္းရင္းသား ဒုကၡသည္ေတြ မီးေလာင္ခံရတဲ့ အိမ္ေတြ အတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္အစု္ိးရက ၂၄ ေပ x ၁၈ ေပ x ၁၂ ေပ၊ အုတ္ဖိနပ္၊ သစ္မာတုိင္၊ ပ်ဥ္ခင္း၊ ဝါးထရံကာ၊ သြပ္မုိး။ တန္ဖုိး ၂၈ သိန္း ၄ ေသာင္းတန္ အိမ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ေမာင္ေတာ ေဒသမွာေတာ့ ခုနကပါတဲ့ စာရင္း အတုိင္း အိမ္ေျခ ၄၇၂ လံုး ေဆာက္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးလွသိန္း
ရခိုင္ျပည္နယ္ ဥပေဒခ်ဳပ္
(ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡတြင္ အစိုးရ၏ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍
ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းျခင္း)
စစ္ေတြ (မဇၩိမ) ။ ။ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္နယ္ အစိုးရအဖြဲ႔ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးႏွင့္ မွတ္တမ္းစုေဆာင္းေရး ဆပ္ေကာ္မတီ ဥကၠ႒၊ ျပည္နယ္ ဥပေဒခ်ဳပ္ ဦးလွသိန္း အား မဇၥ်ိမသတင္းဌာနက ဇူလိုင္ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ျပည္နယ္ဥပေဒ႐ုံးရွိ ၎၏႐ုံးခန္း၌ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
ယင္းသို႔ ေတြ႔ဆံုရာတြင္ ျပည္နယ္ဥပေဒခ်ဳပ္က ေမလကုန္ပိုင္းမွစ၍ ပဋိပကၡျဖစ္စဥ္ တခုလံုးအတြင္း မီးေလာင္၊ ေသေၾက ပ်က္စီး ဆံုးရံႈးမႈမ်ား၊ ဥပေဒအရ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ထားရွိမႈမ်ား၊ ညမထြက္ရ အမိန္႔ ျပန္လည္ ႐ုတ္သိမ္းေရးႏွင့္ မီးေဘးသင့္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္း
ေဆာက္လုပ္ေနရာခ်ထားမႈ စသည့္ အေျခအေနမ်ားကို မဇၥ်ိမအား ျပန္လည္ရွင္းလင္း ေျဖၾကားခဲ့သည္။
ရခိုင္ပဋိပကၡ စျဖစ္တဲ့ေန႔က စၿပီး ဒီေန႔အထိ မီးေလာင္၊ ေသေၾက၊ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈ အေျခအေနကို သိပါရေစ။
ဦးလွသိန္း။ ။ စစ္ေတြမွာ ပဋိပကၡေၾကာင့္ မီးေလာင္ပ်က္စီးတဲ့ အိမ္ေျခ ၃,၆၃၆ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၃၄ ဦး၊ ဒဏ္ရာရသူ ၅ဝ ဦး။ ေက်ာက္ေတာ္မွာ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၁၇၁ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၄ ဦး၊ ဒဏ္ရာရ ၃ ဦး။ ေပါက္ေတာမွာ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၁၂၁ လံုး၊ ေသဆုံး ၃ ဦး၊ ဒဏ္ရာရ ၁၆ ဦး။ ရေသ့ေတာင္မွာ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၃၆၇ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၁၄ ဦး ၊ဒဏ္ရာရသူ ၂၉ ဦး။ ေမာင္ေတာမွာ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၄၇၄ လံုး၊ စာသင္ေက်ာင္း ၃ ေက်ာင္း၊ ေသဆုံးသူ ၂ဝ ဦး၊ ဒဏ္ရာရသူ ၆ ဦး။ ရမ္းၿဗဲမွာေတာ့ မီးေလာင္ပ်က္စီး အိမ္ေျခေပါင္း ၃၅ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၁ ဦး။
ဆုိေတာ့ ရခုိင္တျပည္နယ္လံုးမွာ မီးေလာင္ပ်က္စီးမႈေပါင္း ၄,၈၂၂ လံုး၊ ေသဆုံးသူ ၇၇ ဦး၊ ဒဏ္ရာရ ၁၁၁ ဦး ရွိပါတယ္။ ဒီစာရင္းေတြဟာ ရခိုင္ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဘဂၤါလီ မူဆလင္ေတြ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုး အက်ဴံးဝင္ပါတယ္။ မီးေလာင္ပ်က္စီး ဆိုရာမွာ မီးေလာင္သြားတာေရာ၊ မီးမေလာင္ဘဲ အဖ်က္ခံရလို႔ ပ်က္စီးသြားတာေရာ တေပါင္းတည္း ဆိုလိုတာပါ။
ဒီကာလအတြင္းမွာ အေရးယူခံထားရတဲ့ အေရအတြက္ကို သိလိုပါတယ္။
ဦးလွသိန္း။ ။ ပဋိပကၡ ျဖစ္စဥ္က စၿပီးေတာ့ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကုိ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေနာက္ပုိင္း ကေန႔ထိ ဖမ္းဆီး အေရးယူခဲ့မႈ စာရင္းအရ စစ္ေတြမွာ ၁၃၆ ဦး၊ ရေသ့ေတာင္မွာ ၁၈၁ ဦး၊ ေက်ာက္ေတာ္မွာ ၁၈ ဦး၊ မင္းျပားမွာ ၄ ဦး၊ ေမာင္ေတာမွာ ၄၉၃ ဦး၊ဘူးသီးေတာင္မွာ ၃၅ ဦး၊ သံတဲြမွာ ၄ ဦး၊ ေက်ာက္ျဖဴမွာ ၁ ဦး။ သေဘာကေတာ့ ပဋိပကၡ ထဲမွာ ျပစ္မႈက်ဳးလြန္ခဲ့ၿပီးေတာ့ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကုိ ေဖါက္ဖ်က္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈၈ အရ အေရးယူထားၿပီးေတာ့ ရခုိင္ေရာ ဘဂၤါလီပါ စုစုေပါင္း ၈၇၂ ဦး ရွိတယ္။
သူတို႔ေတြကို ဘယ္လို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္သြားမွာပါလဲ။
ဦးလွသိန္း။ ။ ဒီလူေတြကို ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈၈ အရ ဥပေဒနဲ ့ အညီအေရးယူ ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ပါ။ အမွန္တကယ္ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့ရင္ေတာ့ ျပစ္ဒဏ္အားျဖင့္ အျမင့္ဆံုး ေထာင္ဒဏ္ ၆ လအထိ ခ်မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဖမ္းဆီးတဲ့ အခါမွာလည္း ဒီလူေတြကို ည ၈ နာရီ ေနာက္ပိုင္းမွ ဖမ္းဆီးခံရတာ မ်ားပါတယ္။
ညမထြက္ရအမိန္႔ကို ျပင္ဆင္၊ ႐ုတ္သိမ္းမယ့္ အစီအစဥ္ မရွိေသးဘူးလား။
ဦးလွသိန္း။ ။ ညမထြက္ရအမိန္႔ေၾကာင့္ အားလုံးမွာ အခက္အခဲျဖစ္ရတယ္။ ေစ်းေရာင္းဖုိ
ေ ေစ်းသည္ဆုိတာ မနက္ ၅ နာရီ ထၾကရတယ္။ ၅ နာရီခဲြေလာက္ဆုိရင္ ေစ်းသြားခင္းက်င္းရတယ္။ ၆ နာရီ ၇ နာရီ ေစ်းဖြင့္ဆုိတာနဲ ့တခါတည္း အားလုံး ေရာင္းလုိ႔ အဆင္ေျပၿပီ။ အခုက ၆ နာရီမွ ထြက္လုိ႔ရမယ္။ ေတာင္ကုတ္ကုိ ထြက္ဖုိ႔ မလိခတုိ႔၊ ေရႊျပည္တန္တုိ႔ ၆ နာရီဆုိ ထၿပီး၊ မမီ မီေအာင္လုပ္ ေနၾကရတယ္။ ခရီးသည္ အားလုံးလည္း ဒုကၡေရာက္ၾကတယ္။ ေစ်းေရာင္းဖုိ႔
ေခါင္းရြက္ ဗ်က္ထုိးကအစ ဒုကၡေရာက္တယ္။ တည္ၿငိမ္မႈရွိလာရင္ သတ္မွတ္ခ်ိန္ကို ေလ်ာ့ေအာင္ လုပ္ခ်င္တယ္။ လာမယ့္ ၾသဂုတ္လ ၁ဝ ရက္ေန႔မွာ ညမထြက္ရအမိန္႔ကို ျပင္ဆင္သတ္မွတ္ေရး အစည္းအေဝး ရွိပါတယ္။ အဲဒီ အစည္းအေဝးၿပီးရင္ က်ေနာ္တို႔ ထုတ္ျပန္ေပးမွာပါ။
ျပည္ပႏိုင္ငံသားတခ်ဳိ႕ ျမန္မာေရပိုင္နက္ထဲ တရားမဝင္ ေရာက္လာတာ ဖမ္းဆီးထားတယ္လို႔ ၾကားသိရပါတယ္။ သူတို႔ေတြကို ဘယ္လို အေရးယူထားပါသလဲ။
ဦးလွသိန္း။ ။ မွန္ပါတယ္။ ဒီရက္ပိုင္း ဇူလိုင္ ၂ဝ ေန႔က ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေမယုကြ်န္း အေနာက္ေတာင္ဖက္ ျမန္မာေရပိုင္နက္မွာ ျမန္မာ့ေရတပ္မေတာ္က စက္ေလွတစီး ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ စက္ေလွေပၚမွာ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ ႏိုင္ငံသား ၉၁ ဦး စီးနင္းလိုက္ပါလာၿပီး ပိုင္ရွင္ ထိုင္းႏိုင္ငံသား ၁ ဦးနဲ႔ စက္ေလွလုပ္သား ျမန္မာႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုးကြယ္သူ ၈ ဦး ပါဝင္ပါတယ္။ သူတို႔ေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံကေန မေလးရွား ႏိုင္ငံအသြား ျမန္မာေရပိုင္နက္ အတြင္းကို ဝင္ေရာက္လာတဲ့အတြက္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့တာလို႔ သိရတယ္။
ဒီလိုပဲ ကုန္ခဲ့တဲ့လကလည္း ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ကေန မေလးကို သြားတဲ့ စက္ေလွတစီးကို ဂြၿမိဳ့နယ္မွာ ဖမ္းမိလို႔ စက္ေလွမွာ ပါလာတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံသား ၈၈ ဦးကို ထိန္းသိမ္းခဲ့ရပါေသးတယ္။ သူတို႔ေတြ အားလံုးကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ လူဝင္မႈ ၾကီးၾကပ္ေရး လတ္တေလာျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား ပုဒ္မ ၁၃(၁) အရ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားမဝင္ ေရာက္ရွိလာသူေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ သံ႐ုံးေတြနဲ႔ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ ပါသလား။
ဦးလွသိန္း။ ။ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို ဖမ္းမိတဲ့အခါ ဥပေဒအရ အမိန္႕ခ်ၿပီးလို႔ရွိရင္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ ေပးၿပီးတဲ့အခါျဖစ္ေစ၊ သတ္မွတ္ျပစ္ဒဏ္ကို ခံယူၿပီးတဲ့အခါျဖစ္ေစ၊ လဝက ကေနတဆင့္ သူနဲ႔ သက္ဆိုင္ ရာႏုိင္ငံ သံ႐ုံးကို လႊဲေပးရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္။ ဥပေဒအရ ျပစ္ဒဏ္ခ်ၿပီးတာနဲ ့သူတို႔သံ႐ုံးကို လႊဲေပးရ တယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ ျပန္ေရာက္တဲ့အခါ ဒီက ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ ျပစ္ဒဏ္ကို က်ခံေစတယ္။ ေနာက္တမ်ဳိးက ဒီႏိုင္ငံရဲ့ဥပေဒႏွင့္အညီ ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္ကို ဒီမွာ က်ခံေစၿပီးမွ သံ႐ုံးက တဆင့္ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံကို
ျပန္ပို႔တာလည္း ရွိတယ္။
ရခုိင္ျပည္ အေရးအခင္း စတင္ျဖစ္ပြားခ်ိန္က စၿပီး ဒီကေန႔အထိ မီးေဘးနဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လံုျခဳံမႈ မရွိလို ့ေရွာင္တိမ္းေနထိုင္သူ ဒုကၡသည္ေပါင္း ဘယ္ေလာက္ ရွိေနၿပီလဲ။ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကို ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္ ေပးထားပါသလဲ။
ဦးလွသိန္း။ ။ စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အခ်ိန္တုန္းက စစ္ေတြမွာ ရခုိင္ဒုကၡသည္ စခန္းေပါင္း ၅ဝ ေက်ာ္ ရွိခဲ့ေတာ့ ဒုကၡသည္ ရွစ္ေထာင္ေလာက္ (ရခုိင္တုိင္းရင္းသား) ရွိခဲ့တယ္။ ဒါက အိမ္မီးေလာင္ခံရ၊ ဖ်က္ဆီးခံရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အိမ္ေတြ မီးေလာင္ ဖ်က္ဆီးခံရျခင္း မရွိေသာ္လည္း စိတ္လုံၿခဳံေရး မရွိတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ ငါးေထာင္ေလာက္ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြမွာ လာေရာက္ခုိလႈံမႈရွိတယ္ဆုိေတာ့ အိမ္မီးေလာင္ခံရလုိ႔ ေနစရာမရွိတဲ့ ဒုကၡသည္နဲ႔ စိတ္လုံၿခဳံမႈမရွိတဲ့အတြက္ ေျပာင္းလာတဲ့ဒုကၡသည္ေတြ ေပါင္းလုိက္ရင္ ခန္႔မွန္းေျခ ရၿပီေနာ္။
ေနာက္ ဘဂၤါလီ မူဆလင္ ဒုကၡသည္ေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ ေမာင္ေတာမွာ ၁,၃၂၉ ဦး ရွိတယ္။ စစ္ေတြမွာေတာ့ ဘဂၤါလီ မူဆလင္ ဒုကၡသည္ေပါင္းက ငါးေသာင္း သံုးေထာင္ ရွိတယ္။ ဒီအထဲမွာ စစ္ေတြၿမိဳ႕ထဲကို စားနပ္ရိကၡာအတြက္ သြားေရာက္ဝယ္ယူဖို႔ အခက္အခဲရွိတဲ့ ဘဂၤါလီေက်းရြာမ်ားမွ လာသူေတြလည္း ပါဝင္တယ္။ ဆုိေတာ့ မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ ျဖစ္တ့ဲ ဘဂၤါလီမူဆလင္က သံုးေသာင္းေလာက္ ရွိမယ္။ အခ်ဳိ႕ဘဂၤါလီေတြက ၿမိဳ႕ထဲ မလာရေတာ့ စားစရာ မရွိ။ မရွိေတာ့ ကုလသမဂၢအဖဲြ႔ေတြနဲ႔ညွိၿပီးေတာ့ WFP (ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႔)နဲ ့ေပါင္းၿပီး ေပးရတယ္။ ဒီလုိပဲ ေမာင္ေတာ ဘက္မွာလည္း တခ်ဳိ႕ သက္ရ႔ြာ၊ ၿမိဳရြာေတြက ဘဂၤါလီရြာေတြကို ျဖတ္ၿပီးေတာ့
ေမာင္းေတာလည္း လာမရေလေတာ့ သူတုိ႔ကုိလည္း ေပးေနရတယ္။
ဒုကၡသည္စခန္းေတြ ေဆာက္လုပ္မႈအေနအထားကိုလည္း သိပါရေစခင္ဗ်ာ။
ဦးလွသိန္း။ ။ ရခုိင္တိုင္းရင္္သားဒုကၡသည္နဲ႔ ဘဂၤါလီဒုကၡသည္ ႏွစ္မ်ဳိးလုံးအတြက္ ျပည္နယ္အစုိးရက စစ္ေတြမွာ ဒုကၡသည္တန္းလ်ားေပါင္း ၁၇ဝ ေဆာက္ လုပ္ေပးေနတယ္။ တန္းလ်ားတခုစီရဲ႕ အတုိင္းအတာက ၄၅ ေပ x ၂၃ ေပ x ၈ ေပ။ ေရာတုိင္၊ ေျမစုိက္၊ ဝါးၾကမ္းခင္း၊ ဝါးထရံကာ၊ သြပ္မုိး။ တန္ဖုိးအားျဖင့္ ၃၃ သိန္း သံုးေသာင္း။ ရခိုင္ဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ တဲအလုံး ၇ဝ ျဖစ္ၿပီးေတာ့၊ မူဆလင္ ဒုကၡသည္မ်ားအတြက္ တဲအလုံး ၁ဝဝ ေဆာက္လုပ္ေနပါတယ္။
အေဆာက္အဦးမ်ားနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ ကုလ၊ INGOs အဖဲြ႔မ်ားကေတာ့ ဘဂၤါလီ မူဆလင္မ်ားအတြက္ လုိအပ္တဲ့ တန္းလ်ား ၆ဝဝ ကုိ သီးသန့္ ေဆာက္လုပ္ေပးဖို ့ ရွိတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ တန္းလ်ားတခုမွာ မိသားစု ၁ဝ စု (ခန္႔မွန္းေျခ လူ ၆ဝ) ေနထုိင္ႏုိင္မယ္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ အိမ္သာ ပါရွိၿပီး ေသာက္သုံးေရ ပါရွိပါမယ္။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဆာက္လုပ္တဲ့ စနစ္ကုိလည္း ေျပာပါဦးမယ္။ တဲက တန္းလ်ားမွာ အလယ္ခြဲေဆာက္တယ္။ အလယ္ မခဲြတဲ့ အခါက်ေတာ့ အလယ္မွာ လမ္းလုပ္လုိ႔ရွိရင္ မိသားစုႏွစ္စု မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ေနဖုိ႔ကလည္း ခက္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အလယ္ကုိ ခဲြေဆာက္လုပ္ရတာပါ။ သူက ဟုိဘက္လွည့္၊ ကုိယ္က ဒီဘက္လွည့္ဆိုရင္၊ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ဆုိလုိရွိရင္ မိသားစုေတြ ေနေရးထုိင္ေရး ခက္မယ္။ အခုလို အလယ္ခဲြ၊ ေက်ာခဲြ ေဆာက္တဲ့အခါမွာ ေလာေလာဆယ္က မူဆလင္ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ယာယီရြက္ဖ်င္တဲ ၁,၂ဝဝ ထုိးေပးတယ္။ တန္းလ်ား အလုံး ၉ဝ ခန္႔ ေဆာက္လုပ္ေပး ၿပီးေနၿပီ။ စစ္ေတြ ရခုိင္ ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ ေနပူခံရပ္ကြက္ ဒုံးတုိက္ကြင္းမွာ တန္းလ်ား ၂၅ လုံး၊ မင္းဂံရပ္ကြက္မွာ ၈ လုံး၊ ဓညဝတီရပ္ကြက္္မွာ ၈ လုံး ေဆာက္လုပ္ေနပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ား ၿပီးစီးေနၿပီ။
ေမာင္ေတာေဒသမွာဆိုရင္ တုိင္းရင္းသား ဒုကၡသည္ေတြ မီးေလာင္ခံရတဲ့ အိမ္ေတြ အတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္အစု္ိးရက ၂၄ ေပ x ၁၈ ေပ x ၁၂ ေပ၊ အုတ္ဖိနပ္၊ သစ္မာတုိင္၊ ပ်ဥ္ခင္း၊ ဝါးထရံကာ၊ သြပ္မုိး။ တန္ဖုိး ၂၈ သိန္း ၄ ေသာင္းတန္ အိမ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ေမာင္ေတာ ေဒသမွာေတာ့ ခုနကပါတဲ့ စာရင္း အတုိင္း အိမ္ေျခ ၄၇၂ လံုး ေဆာက္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
