ေနမ်ဳိး | ၾကာသပေတးေန႔၊ စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၁၉ နာရီ ၀၆ မိနစ္
နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ျမန္မာ-အိႏၵိယ နယ္စပ္တြင္ အိႏၵိယခြဲထြက္ေရး လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား၏ ဆက္ေၾကးေကာက္ခံမႈမ်ားေၾကာင့္ အိႏၵိယ ကုန္စည္မ်ား ေစ်းႏႈန္းျမႇင့္တက္ကာ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရး၌ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ ကုန္သြယ္ႏိုင္ျခင္း မရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ကုန္ပစၥည္း အမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္ၿပီး ဆက္ေၾကးႏႈန္းထား အနိမ့္၊ အျမင့္ရွိသလို မလိုလားအပ္သည့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ား လည္း ရွိေနသည့္အတြက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ အိႏၵိယ ကုန္စည္မ်ား ေစ်းကြက္မထိုးေဖာက္ႏိုင္ေၾကာင္း နယ္စပ္ကုန္သည္မ်ား အသင္းဝင္ ကုန္သည္ၾကီးတဦး က ေျပာသည္။
“ကိုယ့္အိမ္က ကိုယ့္ေျမၾကီးသယ္လည္း နယ္စပ္မွာ ဆက္ေၾကးေပးရမွာပဲ။ အခြန္ကေတာ့ သတ္မွတ္ ထားတယ္။ ေစာင္၊ ဘက္ထရီ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ကားသမားေတြဆီကလည္း တႏွစ္တခါ ထပ္ေကာက္ေသးတယ္။ ဒါလည္း ကုန္သည္ေတြပဲ ေပးရတာပဲ။ ဆက္ေၾကးေကာက္တဲ့ (သူပုန္) အဖြဲ႔က ၁၁ ဖြဲ႔ေလာက္ ရွိတယ္။ တရားဝင္ ကုန္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တရားမဝင္ ကုန္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေကာက္ၾကတာပဲ” ဟု အမည္မေဖာ္လိုသည့္ အိႏၵိယကုန္သည္ၾကီး တဦးက ဆိုသည္။
ကုန္သည္မ်ားသည္ ဆက္ေၾကးအမ်ိဳးမ်ိဳးအား တရားမဝင္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားသို႔ တိုက္႐ိုက္
ေပးေဆာင္ေနရသည့္ အျပင္ ဌာနဆိုင္ရာမ်ားသို႔ အခြန္အျဖစ္လည္း တိုက္႐ိုက္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သြယ္ဝိုက္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ေပးေဆာင္ေနရေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။
“ေကာက္ေနတဲ့ ပံုစံအားလံုးဟာ မိုးေရးက ကုန္သည္ပဲ ခံရတာ။ နံပါတ္တစ္က မိုးေရး ဆိုင္သမားဆီက တိုက္႐ိုက္ေကာက္တယ္။ ပစၥည္းတထုပ္ ဝင္လာရင္ ဘယ္ေလာက္ဆိုျပီး သူတို႔(သူပုန္)က ေကာက္တယ္။ အဲလိုေကာက္ျပီးတဲ့ အျပင္ကို တႏွစ္တခါဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ေပး ဆိုတာ ပါေသးတယ္။ ကုန္သည္မ်ားအသင္း Chamber ကလည္း ဒီကုန္သည္ေတြဆီကပဲ ျပန္ေကာက္တယ္။ Direct tax (တိုက္႐ိုက္ အခြန္)ေပါ့။ ေနာက္တခါ Indirect tax (သြယ္ဝိုက္ အခြန္) ဆိုတာ ရွိေသးတယ္။ သူပုန္က Custom (အေကာက္ခြန္)ကို ေတာင္းလိုက္တယ္။ ဥပမာ ပိုက္ဆံ ရူပီး ငါးသိန္းေပး ဆိုေတာ့ custom က ကုန္သည္ဆီက ျပန္ေကာက္တယ္။ ရဲတို႔၊ သစ္ေတာတုိ႔ ဆီကလည္း ေကာက္တယ္။ ဒီ (သူပုန္ကို)ေပးရတဲ့ ဌာနအားလံုးကလည္း ကုန္သည္ဆီကပဲ ျပန္ေကာက္တယ္” ဟု ရွင္းျပသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ မဏိပူရျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ အင္ဖာမွ စီးဆင္းလာေသာ အိႏၵိယကုန္ပစၥည္းမ်ားမွာ ျမန္မာနယ္စပ္ အေရာက္ တြင္ ေစ်းႏႈန္းမ်ား တက္ကုန္ၾကရသည္ဟု ဆိုသည္။
လက္ရွိ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ပစၥည္းအမ်ဳိးအမည္ ၄ဝ သာ ခြင့္ျပဳထား၍ ထိုထက္ပို၍ တိုးျမႇင့္ခြင့္ျပဳသင့္ေၾကာင္း အိႏၵိယ-ျမန္မာ နယ္စပ္ ကုန္သည္ၾကီးမ်ားသမဂၢမွ ဇြန္လ ေႏွာင္းပိုင္း ကတည္းက ေတာင္းဆိုထားသည္။
ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္းအားျဖင့္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ကုန္ပစၥည္းအမ်ဳိးအမည္ ၁၁,၆၉၂ မ်ဳိး၊ တိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ၃,၆၉၉ မ်ဳိးႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ၆၃ မ်ဳိး လြတ္လပ္စြာ ဖလွယ္ႏိုင္ေနၾကသည္။
၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီမွ ဒီဇဘၤာလအတြင္းတြင္ ျမန္မာမွ အိႏၵိယသို႔ နယ္စပ္မွတဆင့္ ေဒၚလာ ၅ ဒႆမ ၉၈၉ သန္း တင္ပို႔ခဲ့ ကာ အိႏၵိယမွ ျမန္မာသို႔ ေဒၚလာ ၄ ဒႆမ ၁၄၁ သန္းဖိုး တင္သြင္းခဲ့သျဖင့္ နယ္စပ္ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏမွာ ေဒၚလာ ၁ဝ ဒႆမ ၁၃ဝ သန္းဖိုး ရွိခဲ့သည္။ ထိုစဥ္တြင္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏမွာ ေဒၚလာ ၂၁၈၃ ဒႆမ ၂၈၇ သန္း ရွိခဲ့ၿပီး ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္တြင္ ေဒၚလာ ၂၂၈ ဒႆမ ၆ဝဝ သန္း ကုန္သြယ္ခဲ့ကာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္တြင္
ေဒၚလာ ၁၇ ဒႆမ ၃၄၂ သန္းဖိုး အသီးသီး ကုန္သြယ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။
အိႏၵိယ-ျမန္မာ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရး ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ႏွစ္ဘက္လံုးတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိေနျပီး တ႐ုတ္ကုန္စည္မ်ား ေစ်းကြက္တြင္ အထူးေအာင္ျမင္ေနေၾကာင္းႏွင့္ ကန္႔သတ္ကုန္စည္မ်ား စာရင္း ေလွ်ာ့ခ်ရန္ လိုေၾကာင္း အိႏၵိယ ကုန္သည္ၾကီးက ဆိုသည္။
“ျမန္မာဘက္ကလည္း တခ်ိဳ႕ကုန္ေတြကို တရားဝင္ လက္မခံဘူး။ ပစၥည္းမွန္သမွ် စက္ဘီးတုိ႔၊ ေဆးပစၥည္း ဘာညာ အားလံုးကို ဖြင့္ေပးလိုက္၊ အကုန္လံုး တရားဝင္ အခြန္ေကာက္ျပီး ဖြင့္ေပးလိုက္။ အိႏၵိယ ဘက္ကေတာ့ သူပုန္ျပႆနာ ေျပလည္သြားရင္ကို ျပီးပါတယ္။ ျမန္မာဘက္က သူတို႔ပို႔တဲ့ ပစၥည္းကို တဖက္သတ္ တရားဝင္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ျမန္မာအစိုးရက အကုန္လံုး အခြန္ေကာက္ျပီးသား။ ဘယ္ယူသြားသြား ရသြားျပီ။ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းက တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြ ဝင္ေနတယ္” ဟု မဇိၼ်မကို ေျပာသည္။
ဖူးပြင့္စ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ ေရာင္နီသန္းခ်ိန္တြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ ဗ်ဴဟာမ်ား အိႏိၵယမွ ၾကိဳတင္ခ်မွတ္ႏိုင္ေရး စက္တင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔က နယူးေဒလီျမိဳ႕တြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကရာ အၿငိမ္းစား ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး Lt Gen. (retd) J.R. Mukherjee က ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး တြင္ တရားမဝင္ အခြန္မ်ားႏွင့္ ပါတ္သက္ျပီး ကိုင္တြယ္ရန္ တိုက္တြန္းေၾကာင္း The Telegraph သတင္းစာတြင္လည္း ေဖာ္ျပပါရွိသည္။
“ျမန္မာနဲ႔ ကုန္သြယ္ရာမွာ စဥ္းစားရမယ့္ တခုက အေရွ႕ေျမာက္ စစ္ေသြးၾကြမ်ားရဲ႕ တရားမဝင္ အခြန္ေကာက္ခံမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္တင္ယာဥ္ တစီးဟာ မိုးေရးကေန ျမန္မာျပည္ကို တၾကိမ္ ျဖတ္သန္း ဝင္ေရာက္တိုင္းေပးရတဲ့ ဆက္ေၾကးႏႈန္းထားပါ။ ဆိုေတာ့ ကုန္ပစၥည္းေတြ သယ္ေဆာင္ဖို႔ ၁ သိန္း။ အဲေတာ့ ကုန္ပစၥည္းတန္ဖိုးဟာ ႏွစ္ဆ ျမႇင့္တက္သြားတာေပါ၊။ ဒီေတာ့ တရားဝင္ ကုန္သြယ္မႈထက္ တရားမဝင္ ကုန္သြယ္မႈက ေက်ာ္တက္သြားတာေပါ့” ဟု ေထာက္ျပ ေျပာဆိုသြားသည္။
အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံမ်ားစာရင္းဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ၂ဝ၁ဝ က ေၾကညာခဲ့ေသာ အထူး အေကာက္ခြန္ ခံစားခြင့္တြင္ အၾကံဳးဝင္သည္။ ၂ဝဝ၉ တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ အိႏၵိယ-အာဆီယံ လြတ္လပ္စြာ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္အရလည္း ခံစားခြင့္ရွိမည္ ျဖစ္သည္။
မဏိပူရျပည္နယ္ရွိ မိုးေရး-တမူး ႏွင့္ မီဇိုရမ္ျပည္နယ္ရွိ ဇိုးကထား-ရိဖ္ တို႔တြင္ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး စီးဆင္းေနၿပီး အဓိက လမ္းေၾကာင္းျဖစ္သည့္ မိုးေရး-တမူးကို ျဖတ္သန္းကာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ဆိုက္ေရာက္မည့္ အိႏၵိယ-ျမန္မာ-ထိုင္း အေဝးေျပးလမ္းမၾကီးကို ေလးလမ္းသြားအျဖစ္ စတင္တိုးခ်ဲ႕လ်က္ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။
ဖက္စပ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ျမန္မာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ အိႏၵိယ အေရွ႕ေျမာက္ျပည္နယ္ မ်ားမွ ကုမၸဏီ ၂၈ ခုတို႔ ၾသဂုတ္လ ၃ဝ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကၿပီး ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔မွ ၃၁ ရက္ေန႔အတြင္းကလည္း အိႏိၵယႏိုင္ငံ မိုေရးၿမိဳ႕ႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ မႏၲေလး၊ မုံရြာ၊ ေနျပည္ေတာ္ႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တုိ႔တြင္ အသီးသီး ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကသည္။
၂ဝ၁၁-၂ဝ၁၂ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း အိႏၵိယ-ျမန္မာ ကုန္သြယ္မႈပမာဏမွာ ေဒၚလာသန္း ၁,၈ဝဝ ရွိခဲ့ၿပီး ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ သစ္၊ သံႏွင့္သံထည္၊ အေသးစား စက္ပစၥည္း ကိရိယာႏွင့္ ေဆးဝါး စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၅ တြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံကုန္သြယ္မႈ ႏွစ္ဆ တိုးျမႇင့္ရန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ရည္မွန္းထားၾကသည္။
နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ျမန္မာ-အိႏၵိယ နယ္စပ္တြင္ အိႏၵိယခြဲထြက္ေရး လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား၏ ဆက္ေၾကးေကာက္ခံမႈမ်ားေၾကာင့္ အိႏၵိယ ကုန္စည္မ်ား ေစ်းႏႈန္းျမႇင့္တက္ကာ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရး၌ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ ကုန္သြယ္ႏိုင္ျခင္း မရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ကုန္ပစၥည္း အမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္ၿပီး ဆက္ေၾကးႏႈန္းထား အနိမ့္၊ အျမင့္ရွိသလို မလိုလားအပ္သည့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ား လည္း ရွိေနသည့္အတြက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ အိႏၵိယ ကုန္စည္မ်ား ေစ်းကြက္မထိုးေဖာက္ႏိုင္ေၾကာင္း နယ္စပ္ကုန္သည္မ်ား အသင္းဝင္ ကုန္သည္ၾကီးတဦး က ေျပာသည္။
“ကိုယ့္အိမ္က ကိုယ့္ေျမၾကီးသယ္လည္း နယ္စပ္မွာ ဆက္ေၾကးေပးရမွာပဲ။ အခြန္ကေတာ့ သတ္မွတ္ ထားတယ္။ ေစာင္၊ ဘက္ထရီ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ကားသမားေတြဆီကလည္း တႏွစ္တခါ ထပ္ေကာက္ေသးတယ္။ ဒါလည္း ကုန္သည္ေတြပဲ ေပးရတာပဲ။ ဆက္ေၾကးေကာက္တဲ့ (သူပုန္) အဖြဲ႔က ၁၁ ဖြဲ႔ေလာက္ ရွိတယ္။ တရားဝင္ ကုန္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တရားမဝင္ ကုန္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေကာက္ၾကတာပဲ” ဟု အမည္မေဖာ္လိုသည့္ အိႏၵိယကုန္သည္ၾကီး တဦးက ဆိုသည္။
ကုန္သည္မ်ားသည္ ဆက္ေၾကးအမ်ိဳးမ်ိဳးအား တရားမဝင္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားသို႔ တိုက္႐ိုက္
ေပးေဆာင္ေနရသည့္ အျပင္ ဌာနဆိုင္ရာမ်ားသို႔ အခြန္အျဖစ္လည္း တိုက္႐ိုက္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သြယ္ဝိုက္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ေပးေဆာင္ေနရေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။
“ေကာက္ေနတဲ့ ပံုစံအားလံုးဟာ မိုးေရးက ကုန္သည္ပဲ ခံရတာ။ နံပါတ္တစ္က မိုးေရး ဆိုင္သမားဆီက တိုက္႐ိုက္ေကာက္တယ္။ ပစၥည္းတထုပ္ ဝင္လာရင္ ဘယ္ေလာက္ဆိုျပီး သူတို႔(သူပုန္)က ေကာက္တယ္။ အဲလိုေကာက္ျပီးတဲ့ အျပင္ကို တႏွစ္တခါဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ေပး ဆိုတာ ပါေသးတယ္။ ကုန္သည္မ်ားအသင္း Chamber ကလည္း ဒီကုန္သည္ေတြဆီကပဲ ျပန္ေကာက္တယ္။ Direct tax (တိုက္႐ိုက္ အခြန္)ေပါ့။ ေနာက္တခါ Indirect tax (သြယ္ဝိုက္ အခြန္) ဆိုတာ ရွိေသးတယ္။ သူပုန္က Custom (အေကာက္ခြန္)ကို ေတာင္းလိုက္တယ္။ ဥပမာ ပိုက္ဆံ ရူပီး ငါးသိန္းေပး ဆိုေတာ့ custom က ကုန္သည္ဆီက ျပန္ေကာက္တယ္။ ရဲတို႔၊ သစ္ေတာတုိ႔ ဆီကလည္း ေကာက္တယ္။ ဒီ (သူပုန္ကို)ေပးရတဲ့ ဌာနအားလံုးကလည္း ကုန္သည္ဆီကပဲ ျပန္ေကာက္တယ္” ဟု ရွင္းျပသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ မဏိပူရျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ အင္ဖာမွ စီးဆင္းလာေသာ အိႏၵိယကုန္ပစၥည္းမ်ားမွာ ျမန္မာနယ္စပ္ အေရာက္ တြင္ ေစ်းႏႈန္းမ်ား တက္ကုန္ၾကရသည္ဟု ဆိုသည္။
လက္ရွိ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ပစၥည္းအမ်ဳိးအမည္ ၄ဝ သာ ခြင့္ျပဳထား၍ ထိုထက္ပို၍ တိုးျမႇင့္ခြင့္ျပဳသင့္ေၾကာင္း အိႏၵိယ-ျမန္မာ နယ္စပ္ ကုန္သည္ၾကီးမ်ားသမဂၢမွ ဇြန္လ ေႏွာင္းပိုင္း ကတည္းက ေတာင္းဆိုထားသည္။
ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္းအားျဖင့္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ကုန္ပစၥည္းအမ်ဳိးအမည္ ၁၁,၆၉၂ မ်ဳိး၊ တိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ၃,၆၉၉ မ်ဳိးႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ၆၃ မ်ဳိး လြတ္လပ္စြာ ဖလွယ္ႏိုင္ေနၾကသည္။
၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီမွ ဒီဇဘၤာလအတြင္းတြင္ ျမန္မာမွ အိႏၵိယသို႔ နယ္စပ္မွတဆင့္ ေဒၚလာ ၅ ဒႆမ ၉၈၉ သန္း တင္ပို႔ခဲ့ ကာ အိႏၵိယမွ ျမန္မာသို႔ ေဒၚလာ ၄ ဒႆမ ၁၄၁ သန္းဖိုး တင္သြင္းခဲ့သျဖင့္ နယ္စပ္ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏမွာ ေဒၚလာ ၁ဝ ဒႆမ ၁၃ဝ သန္းဖိုး ရွိခဲ့သည္။ ထိုစဥ္တြင္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏမွာ ေဒၚလာ ၂၁၈၃ ဒႆမ ၂၈၇ သန္း ရွိခဲ့ၿပီး ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္တြင္ ေဒၚလာ ၂၂၈ ဒႆမ ၆ဝဝ သန္း ကုန္သြယ္ခဲ့ကာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္တြင္
ေဒၚလာ ၁၇ ဒႆမ ၃၄၂ သန္းဖိုး အသီးသီး ကုန္သြယ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။
အိႏၵိယ-ျမန္မာ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရး ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ႏွစ္ဘက္လံုးတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိေနျပီး တ႐ုတ္ကုန္စည္မ်ား ေစ်းကြက္တြင္ အထူးေအာင္ျမင္ေနေၾကာင္းႏွင့္ ကန္႔သတ္ကုန္စည္မ်ား စာရင္း ေလွ်ာ့ခ်ရန္ လိုေၾကာင္း အိႏၵိယ ကုန္သည္ၾကီးက ဆိုသည္။
“ျမန္မာဘက္ကလည္း တခ်ိဳ႕ကုန္ေတြကို တရားဝင္ လက္မခံဘူး။ ပစၥည္းမွန္သမွ် စက္ဘီးတုိ႔၊ ေဆးပစၥည္း ဘာညာ အားလံုးကို ဖြင့္ေပးလိုက္၊ အကုန္လံုး တရားဝင္ အခြန္ေကာက္ျပီး ဖြင့္ေပးလိုက္။ အိႏၵိယ ဘက္ကေတာ့ သူပုန္ျပႆနာ ေျပလည္သြားရင္ကို ျပီးပါတယ္။ ျမန္မာဘက္က သူတို႔ပို႔တဲ့ ပစၥည္းကို တဖက္သတ္ တရားဝင္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ျမန္မာအစိုးရက အကုန္လံုး အခြန္ေကာက္ျပီးသား။ ဘယ္ယူသြားသြား ရသြားျပီ။ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းက တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြ ဝင္ေနတယ္” ဟု မဇိၼ်မကို ေျပာသည္။
ဖူးပြင့္စ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ ေရာင္နီသန္းခ်ိန္တြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ ဗ်ဴဟာမ်ား အိႏိၵယမွ ၾကိဳတင္ခ်မွတ္ႏိုင္ေရး စက္တင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔က နယူးေဒလီျမိဳ႕တြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကရာ အၿငိမ္းစား ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး Lt Gen. (retd) J.R. Mukherjee က ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး တြင္ တရားမဝင္ အခြန္မ်ားႏွင့္ ပါတ္သက္ျပီး ကိုင္တြယ္ရန္ တိုက္တြန္းေၾကာင္း The Telegraph သတင္းစာတြင္လည္း ေဖာ္ျပပါရွိသည္။
“ျမန္မာနဲ႔ ကုန္သြယ္ရာမွာ စဥ္းစားရမယ့္ တခုက အေရွ႕ေျမာက္ စစ္ေသြးၾကြမ်ားရဲ႕ တရားမဝင္ အခြန္ေကာက္ခံမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္တင္ယာဥ္ တစီးဟာ မိုးေရးကေန ျမန္မာျပည္ကို တၾကိမ္ ျဖတ္သန္း ဝင္ေရာက္တိုင္းေပးရတဲ့ ဆက္ေၾကးႏႈန္းထားပါ။ ဆိုေတာ့ ကုန္ပစၥည္းေတြ သယ္ေဆာင္ဖို႔ ၁ သိန္း။ အဲေတာ့ ကုန္ပစၥည္းတန္ဖိုးဟာ ႏွစ္ဆ ျမႇင့္တက္သြားတာေပါ၊။ ဒီေတာ့ တရားဝင္ ကုန္သြယ္မႈထက္ တရားမဝင္ ကုန္သြယ္မႈက ေက်ာ္တက္သြားတာေပါ့” ဟု ေထာက္ျပ ေျပာဆိုသြားသည္။
အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံမ်ားစာရင္းဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ၂ဝ၁ဝ က ေၾကညာခဲ့ေသာ အထူး အေကာက္ခြန္ ခံစားခြင့္တြင္ အၾကံဳးဝင္သည္။ ၂ဝဝ၉ တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ အိႏၵိယ-အာဆီယံ လြတ္လပ္စြာ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္အရလည္း ခံစားခြင့္ရွိမည္ ျဖစ္သည္။
မဏိပူရျပည္နယ္ရွိ မိုးေရး-တမူး ႏွင့္ မီဇိုရမ္ျပည္နယ္ရွိ ဇိုးကထား-ရိဖ္ တို႔တြင္ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး စီးဆင္းေနၿပီး အဓိက လမ္းေၾကာင္းျဖစ္သည့္ မိုးေရး-တမူးကို ျဖတ္သန္းကာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ဆိုက္ေရာက္မည့္ အိႏၵိယ-ျမန္မာ-ထိုင္း အေဝးေျပးလမ္းမၾကီးကို ေလးလမ္းသြားအျဖစ္ စတင္တိုးခ်ဲ႕လ်က္ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။
ဖက္စပ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ျမန္မာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ အိႏၵိယ အေရွ႕ေျမာက္ျပည္နယ္ မ်ားမွ ကုမၸဏီ ၂၈ ခုတို႔ ၾသဂုတ္လ ၃ဝ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကၿပီး ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔မွ ၃၁ ရက္ေန႔အတြင္းကလည္း အိႏိၵယႏိုင္ငံ မိုေရးၿမိဳ႕ႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ မႏၲေလး၊ မုံရြာ၊ ေနျပည္ေတာ္ႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တုိ႔တြင္ အသီးသီး ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကသည္။
၂ဝ၁၁-၂ဝ၁၂ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း အိႏၵိယ-ျမန္မာ ကုန္သြယ္မႈပမာဏမွာ ေဒၚလာသန္း ၁,၈ဝဝ ရွိခဲ့ၿပီး ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ သစ္၊ သံႏွင့္သံထည္၊ အေသးစား စက္ပစၥည္း ကိရိယာႏွင့္ ေဆးဝါး စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၅ တြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံကုန္သြယ္မႈ ႏွစ္ဆ တိုးျမႇင့္ရန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ရည္မွန္းထားၾကသည္။
