ေနမ်ဳိး | ဗုဒၶဟူးေန႔၊ စက္တင္ဘာလ ၂၆ ရက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၂၀ နာရီ ၁၉ မိနစ္
နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးအျဖစ္ ကမၻာေက်ာ္ခဲ့သည့္ သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈႀကီးမွ ခ်မွတ္ လိုက္သည့္ အစိုးရ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ားအေပၚ ပတၱနိကၠဳဇန သပိတ္ေမွာက္ ကံေဆာင္မႈမွာ ယေန႔တိုင္ တရားဝင္ သပိတ္လွန္ျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း သိရွိရသည္။
၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔က ပခုကၠဴၿမိဳ႕တြင္ ေလာင္စာဆီႏွင့္ ကုန္ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေရး အတြက္ စစ္အစိုးရမွ အာ႐ံုစိုက္ လုပ္ေဆာင္ေပးရန္ စီတန္း လမ္းေလွ်ာက္ကာ ေမတၱာသုတ္ ရြတ္ဆိုခဲ့ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္ မ်ားအား လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားက ဓာတ္တိုင္မ်ားတြင္ ၾကိဳးတုတ္ခ်ည္
ေႏွာင္ကာ ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ တႏိုင္ငံလံုးမွ သံဃာမ်ားက ၎တို႔သိမ္ အသီးသီးမွေန၍ ပတၱနိကၠဳဇနကံကို ေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း နယူးေဒလီၿမိဳ႕ ရွိ ေရႊဝါေရာင္ ေက်ာင္းတိုက္မွ ဦးပညာေဇာတ က မိန္႔ၾကားသည္။
“သံဃာေတြကို ဓါတ္တိုင္မွာ ၾကိဳးတုတ္႐ိုက္ႏွက္ခဲ့လို႔၊ သံဃာကို ထိပါးပုတ္ခတ္လို႔ တိုင္းျပည္လံုးက သံဃာေတြကို သပိတ္ေမွာက္ကံေဆာင္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာပါ။ တာဝန္ရွိသူ က်ဴးလြန္သူက သူတို႔ရဲ႕ အမွားကို ဝန္ခ်ေတာင္းျခင္း မရွိရင္ ဒီကံဟာ ေဆာင္ေနဆဲပဲလို႔ ဆိုရမွာပါ။ သံဃာေတြကို ဝန္ခ်ေတာင္းပန္ျပီးမွ သံဃာထုက ခြင့္လႊတ္ပါတယ္ ဆိုမွ ဒီသပိတ္ေမွာက္ကံကို လွန္လို႔ရတာပါ။ အခုအထိေတာ့ ကံေဆာင္မႈ ရွိေနဆဲပဲလို႔ ဆိုရမွာပါ” ဟု မဇၥ်ိမကို မိန္႔ၾကား သည္။
အဆိုပါ ေရႊဝါေရာင္ သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈ ၅ ႏွစ္ပတ္လည္ အထိမ္းအမွတ္အခမ္းအနားကို မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ သံဃာအင္အား ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ား စုေပါင္းကာ ဗုဒၶဟူးေန႔က က်င္းပခဲ့သည္။
ျပည္ႀကီးတံခြန္ၿမိဳ႕နယ္၊ စက္မႈ(၁)၊ ပန္းၿခံလမ္း၊ ဘံုပ်ံေတာရ ျမဝတီမင္းႀကီး ေက်ာင္းတိုက္တြင္ က်င္းပခဲ့ေၾကာင္း ဗကသ မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အထက္ျမန္မာျပည္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သူ ကိုမိုးထက္ေန ကေျပာသည္။
“အဓိက ကေတာ့ ေရႊဝါေရာင္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ မႏၲေလးက ပိုျပီးထူးျခားတယ္လို႔ က်ေနာ္ နားလည္တယ္။ ပထမ အၾကိမ္ ၁၉၉ဝ ပတၱနိကၠဳဇန (သပိတ္ေမွာက္) ကံေဆာင္ပြဲနဲ႔ ၂ဝဝ၇ သပိတ္ေမွာက္ ကံေဆာင္ပြဲ ႏွစ္ခုလံုးက သံဃာေတြ ဒီကေန႔မွာ ေပါင္းမိတယ္” ဟု မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
အာဏာပိုင္မ်ားထံမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းခံမေနဘဲ က်င္းပခဲ့ၾကသည့္ ႏွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအနားတြင္ လႈပ္ရွားမႈမ်ား အတြင္း ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကသည့္ သံဃာေတာ္မ်ားက ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ပါတ္သက္သည့္ ၎တို႔၏ သေဘာထားမ်ားအား မိန္႔ၾကားခဲ့ၾကသည္။
“ပို႔လာတဲ့ သဝဏ္လႊာေတြ အမ်ားႀကီးပဲခင္ဗ်။ သံဃာထုက အင္မတန္ အားေကာင္းပါတယ္။ အမိုးအကာ ေအာက္မွာ ပဲ က်င္းပတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အျပင္မွာ ရပ္ျပီး နားေထာင္ေနတာ သံုး ေလးေထာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း အထဲမွာ ေနရာမရဘူး ခင္ဗ်။ အထဲမွာ သံဃာအမ်ားစု ျဖစ္ေနတယ္” ဟု ကိုမိုးထက္ေန က ေျပာသည္။
အခမ္းအနားသို႔ ေရႊဝါေရာင္ ဦးေဆာင္ သံဃာေတာ္တပါးျဖစ္သည့္ အရွင္ဂမၻီရ (လူအမည္ ကိုလိႈင္ဘြား ေခၚ ကိုညီညီလြင္)လည္း တက္ေရာက္လာၿပီး ၎၏ ေျပာစကားအား လူအမ်ားအျပား ႏွစ္သက္ၾကေၾကာင္း ကိုမိုးထက္ေန က ေျပာသည္။
“ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးဟာ မေမ့ေကာင္း မေမ့အပ္တဲ့ အရာျဖစ္တယ္။ ဓမၼနဲ႔ အဓမၼ ဆိုတဲ့ လကၡဏာဟာ အခုအခ်ိန္အထိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား မသိရေသးဘူး။ က်ေနာ္လည္း အဲဒီစကားကို အၾကိဳက္ဆံုးပဲ” ဟု ဆိုသည္။
ထို႔ျပင္ “ဒီကေန႔ အေျခအေနေတြ ေရာက္လာေအာင္ တြန္းေပးလိုက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္တယ္။ အညတရ အသက္ေပး သြားတဲ့ သံဃာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိခဲ့တယ္” ဟု ကိုမိုးထက္ေန က ဆိုသည္။
ဗုဒၶဟူးေန႔က က်င္းပသည့္ အဆိုပါ အခမ္းအနားသို႔ မႏၲေလး အေျခစိုက္ လူမႈေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ဗကသ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ၈၈ ေက်ာင္းသား မ်ားလည္း တက္ေရာက္ေၾကာင္း သိရသည္။
၁၉၉ဝ ခုႏွစ္က တၾကိမ္ အစိုးရ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ဝင္မ်ားအား သံဃာေတာ္မ်ားက သပိတ္ေမွာက္ ကံေဆာင္မႈ ပထမအၾကိမ္ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္လည္း ထပ္မံ ကံေဆာင္ခဲ့ရာ ထို ကံေဆာင္မႈ ႏွစ္ရပ္လံုး တရားဝင္ သပိတ္မလွန္ရေသးေပ။
“ဦးဇင္းေတြကို ေလွ်ာက္ၾကည့္ေတာ့ အဲဒီဟာက အခုအခ်ိန္ထိ မလွန္ရေသးဘူးလို႔ နားလည္ပါတယ္။ သံဃာထု အေပၚ ထိပါးတယ္။ သံဃာထုကို ေစာ္ကားတယ္၊ ဒီအျပစ္အေပၚမွာ သပိတ္ေမွာက္ ထားတာ ျဖစ္တယ္။ အျပစ္ရွိတဲ့ သူက ဒီအျပစ္ကို က်ဴးလြန္မိတယ္၊ မွားပါတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ဝန္ခံရမယ္။ ဒါကိုမွ သံဃာထု သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ဒီဟာကို ခြင့္လႊတ္ပါတယ္ဆိုမွ ပတၱနိကၠဳဇန ကံေဆာင္ျခင္းကို ပယ္ဖ်က္လို႔ရမယ္လို႔ နားလည္ထားပါတယ္” ဟု ဆိုသည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံ နယူးေဒလီျမိဳ႕ရွိ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုမ်ားကလည္း ဗုဒၶဟူးေန႔ မနက္ပိုင္းက
ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး ၅ ႏွစ္ေျမာက္ ဆႏၵျပပြဲတခု ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။
၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလအတြင္းက သံဃာေတာ္မ်ား၏ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈမ်ားကို စစ္အစိုးရက ပစ္ခတ္ ႐ုိက္ႏွက္ ႏွိမ္နင္း၍ အနည္းဆံုး ရဟန္းရွင္လူ ၃၁ ဦး ေသဆံုးခဲ့ရျပီး အမ်ားအျပား ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံခဲ့ရသည္။
အဆိုပါ ေရႊဝါေရာင္ သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈႀကီးသည္ ၈၈၈၈ လူထုအံုၾကြမႈ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အႀကီးမားဆံုး လႈပ္ရွားမႈႀကီး ျဖစ္သည္။
နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးအျဖစ္ ကမၻာေက်ာ္ခဲ့သည့္ သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈႀကီးမွ ခ်မွတ္ လိုက္သည့္ အစိုးရ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ားအေပၚ ပတၱနိကၠဳဇန သပိတ္ေမွာက္ ကံေဆာင္မႈမွာ ယေန႔တိုင္ တရားဝင္ သပိတ္လွန္ျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း သိရွိရသည္။
၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔က ပခုကၠဴၿမိဳ႕တြင္ ေလာင္စာဆီႏွင့္ ကုန္ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေရး အတြက္ စစ္အစိုးရမွ အာ႐ံုစိုက္ လုပ္ေဆာင္ေပးရန္ စီတန္း လမ္းေလွ်ာက္ကာ ေမတၱာသုတ္ ရြတ္ဆိုခဲ့ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္ မ်ားအား လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားက ဓာတ္တိုင္မ်ားတြင္ ၾကိဳးတုတ္ခ်ည္
ေႏွာင္ကာ ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ တႏိုင္ငံလံုးမွ သံဃာမ်ားက ၎တို႔သိမ္ အသီးသီးမွေန၍ ပတၱနိကၠဳဇနကံကို ေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း နယူးေဒလီၿမိဳ႕ ရွိ ေရႊဝါေရာင္ ေက်ာင္းတိုက္မွ ဦးပညာေဇာတ က မိန္႔ၾကားသည္။
“သံဃာေတြကို ဓါတ္တိုင္မွာ ၾကိဳးတုတ္႐ိုက္ႏွက္ခဲ့လို႔၊ သံဃာကို ထိပါးပုတ္ခတ္လို႔ တိုင္းျပည္လံုးက သံဃာေတြကို သပိတ္ေမွာက္ကံေဆာင္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာပါ။ တာဝန္ရွိသူ က်ဴးလြန္သူက သူတို႔ရဲ႕ အမွားကို ဝန္ခ်ေတာင္းျခင္း မရွိရင္ ဒီကံဟာ ေဆာင္ေနဆဲပဲလို႔ ဆိုရမွာပါ။ သံဃာေတြကို ဝန္ခ်ေတာင္းပန္ျပီးမွ သံဃာထုက ခြင့္လႊတ္ပါတယ္ ဆိုမွ ဒီသပိတ္ေမွာက္ကံကို လွန္လို႔ရတာပါ။ အခုအထိေတာ့ ကံေဆာင္မႈ ရွိေနဆဲပဲလို႔ ဆိုရမွာပါ” ဟု မဇၥ်ိမကို မိန္႔ၾကား သည္။
အဆိုပါ ေရႊဝါေရာင္ သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈ ၅ ႏွစ္ပတ္လည္ အထိမ္းအမွတ္အခမ္းအနားကို မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ သံဃာအင္အား ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ား စုေပါင္းကာ ဗုဒၶဟူးေန႔က က်င္းပခဲ့သည္။
ျပည္ႀကီးတံခြန္ၿမိဳ႕နယ္၊ စက္မႈ(၁)၊ ပန္းၿခံလမ္း၊ ဘံုပ်ံေတာရ ျမဝတီမင္းႀကီး ေက်ာင္းတိုက္တြင္ က်င္းပခဲ့ေၾကာင္း ဗကသ မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အထက္ျမန္မာျပည္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သူ ကိုမိုးထက္ေန ကေျပာသည္။
“အဓိက ကေတာ့ ေရႊဝါေရာင္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ မႏၲေလးက ပိုျပီးထူးျခားတယ္လို႔ က်ေနာ္ နားလည္တယ္။ ပထမ အၾကိမ္ ၁၉၉ဝ ပတၱနိကၠဳဇန (သပိတ္ေမွာက္) ကံေဆာင္ပြဲနဲ႔ ၂ဝဝ၇ သပိတ္ေမွာက္ ကံေဆာင္ပြဲ ႏွစ္ခုလံုးက သံဃာေတြ ဒီကေန႔မွာ ေပါင္းမိတယ္” ဟု မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
အာဏာပိုင္မ်ားထံမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းခံမေနဘဲ က်င္းပခဲ့ၾကသည့္ ႏွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအနားတြင္ လႈပ္ရွားမႈမ်ား အတြင္း ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကသည့္ သံဃာေတာ္မ်ားက ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ပါတ္သက္သည့္ ၎တို႔၏ သေဘာထားမ်ားအား မိန္႔ၾကားခဲ့ၾကသည္။
“ပို႔လာတဲ့ သဝဏ္လႊာေတြ အမ်ားႀကီးပဲခင္ဗ်။ သံဃာထုက အင္မတန္ အားေကာင္းပါတယ္။ အမိုးအကာ ေအာက္မွာ ပဲ က်င္းပတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အျပင္မွာ ရပ္ျပီး နားေထာင္ေနတာ သံုး ေလးေထာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း အထဲမွာ ေနရာမရဘူး ခင္ဗ်။ အထဲမွာ သံဃာအမ်ားစု ျဖစ္ေနတယ္” ဟု ကိုမိုးထက္ေန က ေျပာသည္။
အခမ္းအနားသို႔ ေရႊဝါေရာင္ ဦးေဆာင္ သံဃာေတာ္တပါးျဖစ္သည့္ အရွင္ဂမၻီရ (လူအမည္ ကိုလိႈင္ဘြား ေခၚ ကိုညီညီလြင္)လည္း တက္ေရာက္လာၿပီး ၎၏ ေျပာစကားအား လူအမ်ားအျပား ႏွစ္သက္ၾကေၾကာင္း ကိုမိုးထက္ေန က ေျပာသည္။
“ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးဟာ မေမ့ေကာင္း မေမ့အပ္တဲ့ အရာျဖစ္တယ္။ ဓမၼနဲ႔ အဓမၼ ဆိုတဲ့ လကၡဏာဟာ အခုအခ်ိန္အထိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား မသိရေသးဘူး။ က်ေနာ္လည္း အဲဒီစကားကို အၾကိဳက္ဆံုးပဲ” ဟု ဆိုသည္။
ထို႔ျပင္ “ဒီကေန႔ အေျခအေနေတြ ေရာက္လာေအာင္ တြန္းေပးလိုက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္တယ္။ အညတရ အသက္ေပး သြားတဲ့ သံဃာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိခဲ့တယ္” ဟု ကိုမိုးထက္ေန က ဆိုသည္။
ဗုဒၶဟူးေန႔က က်င္းပသည့္ အဆိုပါ အခမ္းအနားသို႔ မႏၲေလး အေျခစိုက္ လူမႈေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ဗကသ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ၈၈ ေက်ာင္းသား မ်ားလည္း တက္ေရာက္ေၾကာင္း သိရသည္။
၁၉၉ဝ ခုႏွစ္က တၾကိမ္ အစိုးရ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ဝင္မ်ားအား သံဃာေတာ္မ်ားက သပိတ္ေမွာက္ ကံေဆာင္မႈ ပထမအၾကိမ္ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္လည္း ထပ္မံ ကံေဆာင္ခဲ့ရာ ထို ကံေဆာင္မႈ ႏွစ္ရပ္လံုး တရားဝင္ သပိတ္မလွန္ရေသးေပ။
“ဦးဇင္းေတြကို ေလွ်ာက္ၾကည့္ေတာ့ အဲဒီဟာက အခုအခ်ိန္ထိ မလွန္ရေသးဘူးလို႔ နားလည္ပါတယ္။ သံဃာထု အေပၚ ထိပါးတယ္။ သံဃာထုကို ေစာ္ကားတယ္၊ ဒီအျပစ္အေပၚမွာ သပိတ္ေမွာက္ ထားတာ ျဖစ္တယ္။ အျပစ္ရွိတဲ့ သူက ဒီအျပစ္ကို က်ဴးလြန္မိတယ္၊ မွားပါတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ဝန္ခံရမယ္။ ဒါကိုမွ သံဃာထု သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ဒီဟာကို ခြင့္လႊတ္ပါတယ္ဆိုမွ ပတၱနိကၠဳဇန ကံေဆာင္ျခင္းကို ပယ္ဖ်က္လို႔ရမယ္လို႔ နားလည္ထားပါတယ္” ဟု ဆိုသည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံ နယူးေဒလီျမိဳ႕ရွိ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုမ်ားကလည္း ဗုဒၶဟူးေန႔ မနက္ပိုင္းက
ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး ၅ ႏွစ္ေျမာက္ ဆႏၵျပပြဲတခု ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။
၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလအတြင္းက သံဃာေတာ္မ်ား၏ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈမ်ားကို စစ္အစိုးရက ပစ္ခတ္ ႐ုိက္ႏွက္ ႏွိမ္နင္း၍ အနည္းဆံုး ရဟန္းရွင္လူ ၃၁ ဦး ေသဆံုးခဲ့ရျပီး အမ်ားအျပား ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံခဲ့ရသည္။
အဆိုပါ ေရႊဝါေရာင္ သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈႀကီးသည္ ၈၈၈၈ လူထုအံုၾကြမႈ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အႀကီးမားဆံုး လႈပ္ရွားမႈႀကီး ျဖစ္သည္။
