ဆလိုင္း ဟံသာစန္း
နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ရွိ မုန္တိုင္းငယ္သည္ ျမန္မာျပည္ အေနာက္ဘက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားသို႔ ဝင္ေရာက္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း မိုးေလဝသႏွင့္ ဇလေဗဒ ပညာရွင္ ေဒါက္တာ ထြန္းလြင္က ေျပာသည္။
ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္ အေနာက္အလယ္ပိုင္း၌ ယခုလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ ေလဖိအားနည္း ရပ္ဝန္းသည္ မုန္တိုင္းငယ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းလဲၿပီးေနာက္ ရခိုင္ျပည္နယ္သို႔ ဝင္ေရာက္ဖြယ္ရွိသည္ဟု ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။
“မုန္တိုင္းငယ္က အခု ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္
အေနာက္အလယ္ပိုင္း အိႏိၵယနားမွာ ျဖစ္ေနတယ္။ အစဥ္အလာနဲ႔ ရာသီအရကေတာ့ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ကို ေရြ႕ေလ့ရွိတယ္။ ေလာေလာဆယ္ ခန္႔မွန္းခ်က္ အရေတာ့ ဝင္လာခဲ့ရင္ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ မင္းျပား စတဲ့ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြ ျဖစ္လိမ့္မယ္” ဟု ေဒါက္တာထြန္းလြင္က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
မုန္တိုင္းသည္ စတင္တုိက္ခတ္ခ်ိန္ ျဖစ္သျဖင့္ ၎၏ ဦးတည္ရာအရပ္ႏွင့္ အသြားႏႈန္းတို႔ကို တြက္ခ်က္ကာ ျမန္မာဘက္သို႔ ဝင္ေရာက္လာဖြယ္ ရွိမရွိ ေစာင့္ၾကည့္ရန္ လိုအပ္ေနေသးသည္ဟု သူက ဆုိသည္။
အိႏိၵယ မုိးေလဝသဌာန၏ ယေန႔ ေန႔လည္ ၂ နာရီခဲြတြင္ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ မုန္တိုင္းငယ္သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္းရွိ Andhra Pradesh ျပည္နယ္ Visakhapatnam ပင္လယ္ကမ္းေျခၿမိဳ႕ အေရွ႕ဘက္ ၇၄ မိုင္ အကြာတြင္ ေရာက္ရွိေနၾကာင္း သိရသည္။
အိႏိၵယႏိုင္ငံ Orissa ျပည္နယ္ ပင္လယ္ကမ္းေျခၿမိဳ႕မ်ားျဖစ္သည့္ Gopalpur ႏွင့္ Paradip အနီးမွ ယေန႔ ညပိုင္းတြင္ တနာရီ ၄၅ မိုင္မွ ၅၅ မိုင္ႏႈန္းျဖင့္ ျဖတ္ေက်ာ္ကာ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္သို႔ ေရြ႔လ်ားဖြယ္ရွိသည္ဟု ထုတ္ျပန္ခ်က္၌ ပါရွိသည္။
ယင္းမုန္တိုင္းငယ္ေၾကာင့္ Andhra Pradesh ၊ Orissa ႏွင့္ အေနာက္ဘဂၤလား ျပည္နယ္တို႔တြင္ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ပင္လယ္ျပင္တြင္လည္း လိႈင္းၾကီးႏိုင္သျဖင့္ မုန္တိုင္းကာလအတြင္း တံငါသည္မ်ား ငါးဖမ္းျခင္း မျပဳရန္ အိႏိၵယအစိုးရက အၾကံျပဳထားသည္။
“အင္အားၾကီးမုန္တိုင္း ျဖစ္လာဖို႔ သိပ္ေတာ့မထင္ဘူး။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ ကမ္းနဲ႔ သိပ္ကပ္ေနၿပီ။ ေရလယ္ေခါင္ မဟုတ္ဘူး။ ကမ္းကခြါၿပီး ပင္လယ္ထဲ ျပန္ဝင္သြားရင္ေတာ့ စိုးရိမ္ရတယ္” ဟု ေဒါက္တာ ထြန္းလြင္က ေျပာသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ဘဂၤလား-ျမန္မာနယ္စပ္ၿမိဳ႕ ေမာင္ေတာတြင္ ယမန္ေန႔နံနက္ပိုင္းမွစ၍ မိုးရြာသြန္းေနၿပီး၊ ယေန႔တြင္ သည္းထန္စြာ ရြာေနေၾကာင္း ေမာင္ေတာရွိ အလုိေတာ္ျပည့္ ေက်ာင္းတိုက္မွ အရွင္ ဦးမဏိသာရက ဆုိသည္။
“မိုးရြာေနတာ ၂ ရက္ရွိၿပီ။ တေနကုန္ ရြာေနတာပဲ။ ဒီေန႔မိုးက ေရေတာ္ေတာ္ပါတယ္။ ေလေတာ့ မတိုက္ဘူး။ ေကာင္းကင္ တခုလံုးေတာ့ မိုးတိမ္ေတြနဲ႔ အံု႔မိႈင္းေနတာပဲ။ မုန္တိုင္း သတိေပး ေၾကညာတာေတာ့ မရွိပါဘူး” ဟု သူက မိန္႔ၾကားသည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္စစ္ေတြႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းေနၿပီး ေလမ်ားပါ တိုက္ခတ္ေနသည္။
မုန္တိုင္းပါရွိသည့္ တိမ္စြယ္တန္းၾကီးသည္ ယမန္ေန႔ ညကပင္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ ျဖတ္သန္းဝင္ေရာက္ခဲ့သျဖင့္ အခါလြန္မိုးအျဖစ္ ရြာသြန္းျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ေနာက္ထပ္ ၅ ရက္ခန္႔ ရြာသြန္းဖြယ္ရွိေၾကာင္း ေဒါက္တာထြန္းလြင္က ေျပာသည္။
“မုန္တိုင္းဆိုတာေတာ့ ကိုယ့္ဆီဝင္ရင္ အနည္းနဲ႔ အမ်ားေတာ့ ထိခိုက္တာေပါ့။ သတိေတာ့ ထားရမယ္။ ေရကေတာ့ အေတာ္ကို အင္အားၾကီးတဲ့ မုန္တိုင္းမ်ဳိးက်မွ တက္တာပါ။ သာမန္ အားအသင့္အတင့္ရွိတဲ့ မုန္တိုင္းမ်ဳိးေတာ့ ေရမတက္ပါဘူး။ ေလတိုက္မယ္ မုိးရြာမယ္ေပါ့။ ဒီေလာက္ပါပဲ” ဟု သူက ေျပာသည္။
ကမၻာ့ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္က စတင္ကာ မိုးရာသီ ကာလမ်ား တျဖည္းျဖည္း တိုေတာင္းလာျခင္းႏွင့္ မိုးလြန္ကာလတြင္ မုန္တိုင္းဝင္ေရာက္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ယခုလႏွင့္ လာမည့္လအတြင္း မုန္တိုင္းမ်ား မၾကာခဏ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သျဖင့္ ျပည္သူမ်ားသည္ မိုးေလဝသ အေျခအေနမ်ားကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ၾကရန္လည္း ေဒါက္တာထြန္းလြင္က တိုက္တြန္း ေျပာၾကားသည္။
“ေအာက္တိုဘာ၊ ႏိုဝင္ဘာမွာ မုန္တိုင္းေတြ မၾကာခဏျဖစ္မယ္။ မုတ္သုန္ေလ ထြက္ခြါၿပီးမွ ရြာေလ့ရွိတဲ့ အခါလြန္မိုးေတြ ရြာလိမ့္မယ္။ ဒီမိုးေတြကိုေတာ့ လုပ္ငန္းအေပၚ မူတည္ၿပီး ထိခိုက္မႈ မရွိေအာင္ အက်ဳိးရွိေအာင္ မိုးေလဝသ အေျခအေနေတြကို ဒီ တလ၊ ၂ လအတြင္း သတိထားေစခ်င္တယ္” ဟု သူက ဆုိသည္။
ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္တြင္ ယခုႏွစ္ ေမလက လိုင္လာ အမည္ရွိ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း တိုက္ခတ္ခဲ့သည္။ မုန္တိုင္းအမည္ "Laila" သည္ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံက အၾကံျပဳထားသည့္ အမည္ျဖစ္ၿပီး ယခုတုိက္ခတ္ေနေသာ မုန္တိုင္းငယ္သည္ အင္အား ျပင္းထန္ေသာ ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္းအဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့လွ်င္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံက အၾကံျပဳထားေသာ "Bandu" ဟု သတ္မွတ္မည္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၂ ရက္ႏွင့္ ၃ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွ နာဂစ္အမည္ရွိ ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္း တုိက္ခတ္ခဲ့သျဖင့္ လူေပါင္း တသိန္း ၄ ေသာင္းခန္႔ ေသဆံုးၿပီး ၂ သန္းခြဲခန္႔ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။
ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္ အေနာက္အလယ္ပိုင္း၌ ယခုလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ ေလဖိအားနည္း ရပ္ဝန္းသည္ မုန္တိုင္းငယ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းလဲၿပီးေနာက္ ရခိုင္ျပည္နယ္သို႔ ဝင္ေရာက္ဖြယ္ရွိသည္ဟု ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။
“မုန္တိုင္းငယ္က အခု ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္
အေနာက္အလယ္ပိုင္း အိႏိၵယနားမွာ ျဖစ္ေနတယ္။ အစဥ္အလာနဲ႔ ရာသီအရကေတာ့ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ကို ေရြ႕ေလ့ရွိတယ္။ ေလာေလာဆယ္ ခန္႔မွန္းခ်က္ အရေတာ့ ဝင္လာခဲ့ရင္ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ မင္းျပား စတဲ့ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြ ျဖစ္လိမ့္မယ္” ဟု ေဒါက္တာထြန္းလြင္က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
မုန္တိုင္းသည္ စတင္တုိက္ခတ္ခ်ိန္ ျဖစ္သျဖင့္ ၎၏ ဦးတည္ရာအရပ္ႏွင့္ အသြားႏႈန္းတို႔ကို တြက္ခ်က္ကာ ျမန္မာဘက္သို႔ ဝင္ေရာက္လာဖြယ္ ရွိမရွိ ေစာင့္ၾကည့္ရန္ လိုအပ္ေနေသးသည္ဟု သူက ဆုိသည္။
အိႏိၵယ မုိးေလဝသဌာန၏ ယေန႔ ေန႔လည္ ၂ နာရီခဲြတြင္ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ မုန္တိုင္းငယ္သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္းရွိ Andhra Pradesh ျပည္နယ္ Visakhapatnam ပင္လယ္ကမ္းေျခၿမိဳ႕ အေရွ႕ဘက္ ၇၄ မိုင္ အကြာတြင္ ေရာက္ရွိေနၾကာင္း သိရသည္။
အိႏိၵယႏိုင္ငံ Orissa ျပည္နယ္ ပင္လယ္ကမ္းေျခၿမိဳ႕မ်ားျဖစ္သည့္ Gopalpur ႏွင့္ Paradip အနီးမွ ယေန႔ ညပိုင္းတြင္ တနာရီ ၄၅ မိုင္မွ ၅၅ မိုင္ႏႈန္းျဖင့္ ျဖတ္ေက်ာ္ကာ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္သို႔ ေရြ႔လ်ားဖြယ္ရွိသည္ဟု ထုတ္ျပန္ခ်က္၌ ပါရွိသည္။
ယင္းမုန္တိုင္းငယ္ေၾကာင့္ Andhra Pradesh ၊ Orissa ႏွင့္ အေနာက္ဘဂၤလား ျပည္နယ္တို႔တြင္ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ပင္လယ္ျပင္တြင္လည္း လိႈင္းၾကီးႏိုင္သျဖင့္ မုန္တိုင္းကာလအတြင္း တံငါသည္မ်ား ငါးဖမ္းျခင္း မျပဳရန္ အိႏိၵယအစိုးရက အၾကံျပဳထားသည္။
“အင္အားၾကီးမုန္တိုင္း ျဖစ္လာဖို႔ သိပ္ေတာ့မထင္ဘူး။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ ကမ္းနဲ႔ သိပ္ကပ္ေနၿပီ။ ေရလယ္ေခါင္ မဟုတ္ဘူး။ ကမ္းကခြါၿပီး ပင္လယ္ထဲ ျပန္ဝင္သြားရင္ေတာ့ စိုးရိမ္ရတယ္” ဟု ေဒါက္တာ ထြန္းလြင္က ေျပာသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ဘဂၤလား-ျမန္မာနယ္စပ္ၿမိဳ႕ ေမာင္ေတာတြင္ ယမန္ေန႔နံနက္ပိုင္းမွစ၍ မိုးရြာသြန္းေနၿပီး၊ ယေန႔တြင္ သည္းထန္စြာ ရြာေနေၾကာင္း ေမာင္ေတာရွိ အလုိေတာ္ျပည့္ ေက်ာင္းတိုက္မွ အရွင္ ဦးမဏိသာရက ဆုိသည္။
“မိုးရြာေနတာ ၂ ရက္ရွိၿပီ။ တေနကုန္ ရြာေနတာပဲ။ ဒီေန႔မိုးက ေရေတာ္ေတာ္ပါတယ္။ ေလေတာ့ မတိုက္ဘူး။ ေကာင္းကင္ တခုလံုးေတာ့ မိုးတိမ္ေတြနဲ႔ အံု႔မိႈင္းေနတာပဲ။ မုန္တိုင္း သတိေပး ေၾကညာတာေတာ့ မရွိပါဘူး” ဟု သူက မိန္႔ၾကားသည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္စစ္ေတြႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းေနၿပီး ေလမ်ားပါ တိုက္ခတ္ေနသည္။
မုန္တိုင္းပါရွိသည့္ တိမ္စြယ္တန္းၾကီးသည္ ယမန္ေန႔ ညကပင္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ ျဖတ္သန္းဝင္ေရာက္ခဲ့သျဖင့္ အခါလြန္မိုးအျဖစ္ ရြာသြန္းျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ေနာက္ထပ္ ၅ ရက္ခန္႔ ရြာသြန္းဖြယ္ရွိေၾကာင္း ေဒါက္တာထြန္းလြင္က ေျပာသည္။
“မုန္တိုင္းဆိုတာေတာ့ ကိုယ့္ဆီဝင္ရင္ အနည္းနဲ႔ အမ်ားေတာ့ ထိခိုက္တာေပါ့။ သတိေတာ့ ထားရမယ္။ ေရကေတာ့ အေတာ္ကို အင္အားၾကီးတဲ့ မုန္တိုင္းမ်ဳိးက်မွ တက္တာပါ။ သာမန္ အားအသင့္အတင့္ရွိတဲ့ မုန္တိုင္းမ်ဳိးေတာ့ ေရမတက္ပါဘူး။ ေလတိုက္မယ္ မုိးရြာမယ္ေပါ့။ ဒီေလာက္ပါပဲ” ဟု သူက ေျပာသည္။
ကမၻာ့ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္က စတင္ကာ မိုးရာသီ ကာလမ်ား တျဖည္းျဖည္း တိုေတာင္းလာျခင္းႏွင့္ မိုးလြန္ကာလတြင္ မုန္တိုင္းဝင္ေရာက္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ယခုလႏွင့္ လာမည့္လအတြင္း မုန္တိုင္းမ်ား မၾကာခဏ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သျဖင့္ ျပည္သူမ်ားသည္ မိုးေလဝသ အေျခအေနမ်ားကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ၾကရန္လည္း ေဒါက္တာထြန္းလြင္က တိုက္တြန္း ေျပာၾကားသည္။
“ေအာက္တိုဘာ၊ ႏိုဝင္ဘာမွာ မုန္တိုင္းေတြ မၾကာခဏျဖစ္မယ္။ မုတ္သုန္ေလ ထြက္ခြါၿပီးမွ ရြာေလ့ရွိတဲ့ အခါလြန္မိုးေတြ ရြာလိမ့္မယ္။ ဒီမိုးေတြကိုေတာ့ လုပ္ငန္းအေပၚ မူတည္ၿပီး ထိခိုက္မႈ မရွိေအာင္ အက်ဳိးရွိေအာင္ မိုးေလဝသ အေျခအေနေတြကို ဒီ တလ၊ ၂ လအတြင္း သတိထားေစခ်င္တယ္” ဟု သူက ဆုိသည္။
ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္တြင္ ယခုႏွစ္ ေမလက လိုင္လာ အမည္ရွိ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း တိုက္ခတ္ခဲ့သည္။ မုန္တိုင္းအမည္ "Laila" သည္ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံက အၾကံျပဳထားသည့္ အမည္ျဖစ္ၿပီး ယခုတုိက္ခတ္ေနေသာ မုန္တိုင္းငယ္သည္ အင္အား ျပင္းထန္ေသာ ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္းအဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့လွ်င္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံက အၾကံျပဳထားေသာ "Bandu" ဟု သတ္မွတ္မည္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၂ ရက္ႏွင့္ ၃ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွ နာဂစ္အမည္ရွိ ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္း တုိက္ခတ္ခဲ့သျဖင့္ လူေပါင္း တသိန္း ၄ ေသာင္းခန္႔ ေသဆံုးၿပီး ၂ သန္းခြဲခန္႔ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။
