ကိုဝိုင္း| ၾကာသပေတးေန႔၊ ၾသဂုတ္လ ၁၁ ရက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ၁၉ နာရီ ၀၉ မိနစ္
ခ်င္းမိုင္ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ၅ လၾကာၿပီ ျဖစ္သည့္ ရွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္-ေျမာက္ပိုင္း SSA-N ႏွင့္ အစိုးရတပ္မ်ားၾကား တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ ထြက္ေျပးသူ ၃ဝဝဝဝ ေက်ာ္ရွိေနၿပီး ရိကၡာႏွင့္ ေဆးဝါးမ်ား အေရးေပၚ လိုအပ္ေန သည္ဟု ရွမ္းလူမႈ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ဗုဒၶဟူးေန႔က ထုတ္ျပန္သည္။
ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေရးရာ ဆက္သြယ္ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေရးအသင္း - Shan Women's Action Network-SWAN ႏွင့္ ရွမ္းလူ႔အခြင့္အေရး မ႑ိဳင္ Shan Human Rights Foundation –SHRF တို႔က ပူးတြဲ ထုတ္ျပန္ရာတြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း မိုင္းရႈး၊ မိုင္းရယ္၊ ေက်းသီး၊ တန္ယန္း၊ သီေပါ၊ ေက်ာက္မဲ၊ လားရိႈး၊ နမ့္ဆန္ႏွင့္ နမ့္ခမ္း ၿမိဳ႕နယ္ ၉ ခုရွိ ေက်းရြာမ်ားမွ ျဖစ္ကာ ဒုကၡသည္ ၃၁၇၀၀ ဦးမွာ ေတာေတာင္မ်ား အတြင္း ပုန္းေအာင္းေနရသည္ဟု ဆိုသည္။
ယခင္က ေတာေတာင္မ်ားထဲ ပုန္းေအာင္းလိုက္၊ ေဒသ ျပန္လာလိုက္ လုပ္ႏိုင္ၾကေသာ္လည္း ဇူလိုင္လမွစ၍ တိုက္ပြဲမ်ား ပိုမိုမ်ားလာသျဖင့္ ေတာထဲကပင္ မထြက္ရဲျဖစ္ရာမွ ရိကၡာမ်ား ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း
ခ်င္းမိုင္ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ၅ လၾကာၿပီ ျဖစ္သည့္ ရွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္-ေျမာက္ပိုင္း SSA-N ႏွင့္ အစိုးရတပ္မ်ားၾကား တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ ထြက္ေျပးသူ ၃ဝဝဝဝ ေက်ာ္ရွိေနၿပီး ရိကၡာႏွင့္ ေဆးဝါးမ်ား အေရးေပၚ လိုအပ္ေန သည္ဟု ရွမ္းလူမႈ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ဗုဒၶဟူးေန႔က ထုတ္ျပန္သည္။
ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေရးရာ ဆက္သြယ္ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေရးအသင္း - Shan Women's Action Network-SWAN ႏွင့္ ရွမ္းလူ႔အခြင့္အေရး မ႑ိဳင္ Shan Human Rights Foundation –SHRF တို႔က ပူးတြဲ ထုတ္ျပန္ရာတြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း မိုင္းရႈး၊ မိုင္းရယ္၊ ေက်းသီး၊ တန္ယန္း၊ သီေပါ၊ ေက်ာက္မဲ၊ လားရိႈး၊ နမ့္ဆန္ႏွင့္ နမ့္ခမ္း ၿမိဳ႕နယ္ ၉ ခုရွိ ေက်းရြာမ်ားမွ ျဖစ္ကာ ဒုကၡသည္ ၃၁၇၀၀ ဦးမွာ ေတာေတာင္မ်ား အတြင္း ပုန္းေအာင္းေနရသည္ဟု ဆိုသည္။
 |
| ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားသည့္ ေနရာမ်ား (photo:: http://www.shanwomen.org/) |
ယခင္က ေတာေတာင္မ်ားထဲ ပုန္းေအာင္းလိုက္၊ ေဒသ ျပန္လာလိုက္ လုပ္ႏိုင္ၾကေသာ္လည္း ဇူလိုင္လမွစ၍ တိုက္ပြဲမ်ား ပိုမိုမ်ားလာသျဖင့္ ေတာထဲကပင္ မထြက္ရဲျဖစ္ရာမွ ရိကၡာမ်ား ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း
ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေရးရာ ဆက္သြယ္လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေရးအသင္း Shan Women's Action Network-SWAN ေျပာခြင့္ရသူ ယိင္းဟာန္ဖက ေျပာသည္။
“ သတင္း ရသေလာက္ေပါ့ေနာ္ ဆန္က မရွိဘူး ေျပာတယ္။ ရွိလည္း ဆန္ကို ငွက္ေပ်ာအူနဲ႔ ေရာျပဳတ္ၿပီးေတာ့ စားေနရတာေပါ့ေနာ္။ ေဝၿပီးစားေနရတာေပါ့။ ” ဟု ယိင္းဟာန္ဖ မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
စစ္ေဘးေရွာင္ အခ်ဳိ႕မွာမူ တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ ဝ’ တပ္မ်ား ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ပန္ဆန္းေဒသ၊ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ခ်င္းမိုင္ခ႐ိုင္ ဖန္းၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းသို႔ ထြက္သြားသူမ်ားလည္း ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။
ေတာေတာင္မ်ားထဲ၌ ေရွာင္ပုန္းေနရသူ ေဒသခံ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ား အတြက္ ရိကၡာႏွင့္ ေဆးဝါးအျပင္ ေသာက္ေရသန္႔၊ အမိုးအကာမ်ားလည္း လိုေနသည္။
SSA-N ဌာနခ်ဳပ္ရွိရာ ဝမ္ဟိုင္းေဒသတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္လက ဝမ္းပ်က္၊ ဝမ္းေလွ်ာ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါတို႔ျဖင့္ ကေလးႏွင့္ အသက္ႀကီးသူ အမ်ားစု အပါအဝင္ ေသဆံုးသူ ၂၄ ဦးရွိသည္ဟု ပူးတြဲ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။
ထို႔ျပင္ အစိုးရတပ္မ်ားက ေဒသခံမ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို မုဒိန္းက်င့္ျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ျခင္း စသည့္ လူမဆန္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ား တိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ဟု စြပ္စြဲထားသည္။ မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔မွ ဇူလိုင္ ၅ ရက္
အတြင္း မုဒိန္းမႈ ၈ မႈကို အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ တကြ ယင္း ရွမ္းႏွစ္ဖြဲ႔က သီးျခားစီ ထုတ္ျပန္ထားေသးသည္။
ျပည္တြင္းအေျခစိုက္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ NGO မ်ားကို အာဏာပိုင္မ်ားက သြားခြင့္ မျပဳသျဖင့္ ေဒသတြင္း အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔မ်ားမွ တဆင့္ နယ္စပ္ ျဖတ္ေက်ာ္ အကူအညီေပးရန္ ယင္းရွမ္းလူမႈအဖြဲ႔ ႏွစ္ခုက
ေတာင္းဆိုထားသည္။
“ျမန္မာျပည္မွာ အကူအညီ အားလံုးကို စစ္အုပ္စုက တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာေၾကာင့္ နယ္စပ္
ျဖတ္ေက်ာ္ အကူအညီသာလွ်င္ စစ္ပြဲဒဏ္ခံ လူထုဆီကို ေရာက္ရွိဖို႔ တခုထဲေသာ နည္းလမ္း ျဖစ္ပါတယ္” ဟု
SWAN တာဝန္ခံ နန္းဆိုင္မြန္းက ႏိုင္ငံတကာ အလႉရွင္မ်ားကို ထုတ္ျပန္ခ်က္အတြင္း ေျပာဆို တိုက္တြန္းထား
သည္။
ထိုင္းႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ခ်င္းမိုင္ခ႐ိုင္၊ ပင္းလံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းရွိ ရွမ္းဒုကၡသည္ စခန္းမွ လူ ၆၀၀ ေက်ာ္ အပါအဝင္ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္ ၁ သိန္း ၄ ေသာင္းေက်ာ္ကို ရိကၡာ ေထာက္ပံ့ေနသည့္ TBBC တာဝန္ခံ တဦး
ျဖစ္သူ Sally Thompson ကမူ “အကူညီေတြေပးဖို႔ လတ္တေလာ ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းကမွ တင္ျပ ေတာင္းဆို
လာတာမ်ဳိး မရရွိေသးပါဘူး” ဟုေျပာသည္။
စစ္ေဘး ဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ NGO မ်ားက အကူအညီေပးလာျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္-
ေျမာက္ SSA-N ေျပာခြင့္ရ ဗိုလ္မႉးစိုင္းလွက ေျပာသည္။ သူကမူ ဒုကၡသည္ စုစုေပါင္း ၂ ေသာင္းေက်ာ္ ရွိမည္ဟု ခန္႔မွန္းသည္။ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာေနေသာ္လည္း ဒုကၡသည္မ်ားမွာ ေတာတြင္း၌ မိုးကာစႏွင့္ ခေမာက္ကိုသာ အမိုးအကာအျဖစ္ အသံုးျပဳၿပီး ျဖစ္သလို ေနၾကသည္ဟု ဆိုသည္။
“ေနရာအႏွံ႔လည္း တိုက္ပြဲျဖစ္တာကိုး။ မိုင္းရႉးၿမိဳ႕နယ္၊ တန္႔ယန္း၊ လားရိႈးၿမိဳ႕နယ္တို႔ က်ေနာ္တို႔ ဝမ့္ဟိုင္း ဌာနခ်ဳပ္ ဝန္းက်င္ေပါ့။ တိုက္ပြဲငယ္ေလးေတြ ေန႔တိုင္းျဖစ္တာေပါ့၊ အားလံုးဆိုရင္ ၂ ေသာင္းေတာ့ ေက်ာ္တာေပါ့” ဟု
ေျပာသည္။
SSA-N ဌာနခ်ဳပ္ ဝမ္ဟိုင္းရွိရာ ေက်းသီးၿမိဳ႕နယ္ အတြင္း၌ ၾကာသာပေတးေန႔ နံနက္ကလည္း တိုက္ပြဲမ်ား
ျဖစ္ခဲ့သည္။
SSA-N အဖြဲ႔သည္ ေဒသခံ တပ္ရင္းမ်ားျဖစ္သည့္ ခလရ ၂၈၆၊ ခလရ ၉၊ ခလရ ၁၂၊ ခလရ ၁၃၁၊ ခမရ ၁၇၊
ခမရ ၅၀၁၊ ၅၀၂၊ ၅၀၃၊ ၅၀၄၊ ၅၀၅၊ ၅၀၆ တို႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရျခင္း ျဖစ္သည္။
“ သတင္း ရသေလာက္ေပါ့ေနာ္ ဆန္က မရွိဘူး ေျပာတယ္။ ရွိလည္း ဆန္ကို ငွက္ေပ်ာအူနဲ႔ ေရာျပဳတ္ၿပီးေတာ့ စားေနရတာေပါ့ေနာ္။ ေဝၿပီးစားေနရတာေပါ့။ ” ဟု ယိင္းဟာန္ဖ မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
စစ္ေဘးေရွာင္ အခ်ဳိ႕မွာမူ တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ ဝ’ တပ္မ်ား ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ပန္ဆန္းေဒသ၊ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ခ်င္းမိုင္ခ႐ိုင္ ဖန္းၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းသို႔ ထြက္သြားသူမ်ားလည္း ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။
ေတာေတာင္မ်ားထဲ၌ ေရွာင္ပုန္းေနရသူ ေဒသခံ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ား အတြက္ ရိကၡာႏွင့္ ေဆးဝါးအျပင္ ေသာက္ေရသန္႔၊ အမိုးအကာမ်ားလည္း လိုေနသည္။
SSA-N ဌာနခ်ဳပ္ရွိရာ ဝမ္ဟိုင္းေဒသတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္လက ဝမ္းပ်က္၊ ဝမ္းေလွ်ာ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါတို႔ျဖင့္ ကေလးႏွင့္ အသက္ႀကီးသူ အမ်ားစု အပါအဝင္ ေသဆံုးသူ ၂၄ ဦးရွိသည္ဟု ပူးတြဲ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။
ထို႔ျပင္ အစိုးရတပ္မ်ားက ေဒသခံမ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို မုဒိန္းက်င့္ျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ျခင္း စသည့္ လူမဆန္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ား တိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ဟု စြပ္စြဲထားသည္။ မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔မွ ဇူလိုင္ ၅ ရက္
အတြင္း မုဒိန္းမႈ ၈ မႈကို အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ တကြ ယင္း ရွမ္းႏွစ္ဖြဲ႔က သီးျခားစီ ထုတ္ျပန္ထားေသးသည္။
ျပည္တြင္းအေျခစိုက္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ NGO မ်ားကို အာဏာပိုင္မ်ားက သြားခြင့္ မျပဳသျဖင့္ ေဒသတြင္း အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔မ်ားမွ တဆင့္ နယ္စပ္ ျဖတ္ေက်ာ္ အကူအညီေပးရန္ ယင္းရွမ္းလူမႈအဖြဲ႔ ႏွစ္ခုက
ေတာင္းဆိုထားသည္။
“ျမန္မာျပည္မွာ အကူအညီ အားလံုးကို စစ္အုပ္စုက တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာေၾကာင့္ နယ္စပ္
ျဖတ္ေက်ာ္ အကူအညီသာလွ်င္ စစ္ပြဲဒဏ္ခံ လူထုဆီကို ေရာက္ရွိဖို႔ တခုထဲေသာ နည္းလမ္း ျဖစ္ပါတယ္” ဟု
SWAN တာဝန္ခံ နန္းဆိုင္မြန္းက ႏိုင္ငံတကာ အလႉရွင္မ်ားကို ထုတ္ျပန္ခ်က္အတြင္း ေျပာဆို တိုက္တြန္းထား
သည္။
ထိုင္းႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ခ်င္းမိုင္ခ႐ိုင္၊ ပင္းလံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းရွိ ရွမ္းဒုကၡသည္ စခန္းမွ လူ ၆၀၀ ေက်ာ္ အပါအဝင္ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္ ၁ သိန္း ၄ ေသာင္းေက်ာ္ကို ရိကၡာ ေထာက္ပံ့ေနသည့္ TBBC တာဝန္ခံ တဦး
ျဖစ္သူ Sally Thompson ကမူ “အကူညီေတြေပးဖို႔ လတ္တေလာ ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းကမွ တင္ျပ ေတာင္းဆို
လာတာမ်ဳိး မရရွိေသးပါဘူး” ဟုေျပာသည္။
စစ္ေဘး ဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ NGO မ်ားက အကူအညီေပးလာျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္-
ေျမာက္ SSA-N ေျပာခြင့္ရ ဗိုလ္မႉးစိုင္းလွက ေျပာသည္။ သူကမူ ဒုကၡသည္ စုစုေပါင္း ၂ ေသာင္းေက်ာ္ ရွိမည္ဟု ခန္႔မွန္းသည္။ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာေနေသာ္လည္း ဒုကၡသည္မ်ားမွာ ေတာတြင္း၌ မိုးကာစႏွင့္ ခေမာက္ကိုသာ အမိုးအကာအျဖစ္ အသံုးျပဳၿပီး ျဖစ္သလို ေနၾကသည္ဟု ဆိုသည္။
“ေနရာအႏွံ႔လည္း တိုက္ပြဲျဖစ္တာကိုး။ မိုင္းရႉးၿမိဳ႕နယ္၊ တန္႔ယန္း၊ လားရိႈးၿမိဳ႕နယ္တို႔ က်ေနာ္တို႔ ဝမ့္ဟိုင္း ဌာနခ်ဳပ္ ဝန္းက်င္ေပါ့။ တိုက္ပြဲငယ္ေလးေတြ ေန႔တိုင္းျဖစ္တာေပါ့၊ အားလံုးဆိုရင္ ၂ ေသာင္းေတာ့ ေက်ာ္တာေပါ့” ဟု
ေျပာသည္။
SSA-N ဌာနခ်ဳပ္ ဝမ္ဟိုင္းရွိရာ ေက်းသီးၿမိဳ႕နယ္ အတြင္း၌ ၾကာသာပေတးေန႔ နံနက္ကလည္း တိုက္ပြဲမ်ား
ျဖစ္ခဲ့သည္။
SSA-N အဖြဲ႔သည္ ေဒသခံ တပ္ရင္းမ်ားျဖစ္သည့္ ခလရ ၂၈၆၊ ခလရ ၉၊ ခလရ ၁၂၊ ခလရ ၁၃၁၊ ခမရ ၁၇၊
ခမရ ၅၀၁၊ ၅၀၂၊ ၅၀၃၊ ၅၀၄၊ ၅၀၅၊ ၅၀၆ တို႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရျခင္း ျဖစ္သည္။
