ဟသၤာနီ(မဇၥ်ိမ) | ေသာၾကာေန႔၊ ဇန္နဝါရီလ ၁၈ ရက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ၁၇ နာရီ ၄၅ မိနစ္
လုိင္ဇာၿမိဳ႕ လူေနရပ္ကြက္မ်ားအတြင္းသုိ႔ အစုိးရတပ္မွ လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ အရပ္သားမ်ား ထိခုိက္ ေသဆုံးရျခင္းသည္ စစ္ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္ရာ ေရာက္ေနေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔မွ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ ေ၀ဖန္ခဲ့သည္။
ဇန္န၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔က လုိင္ဇာၿမိဳ႔တြင္းသုိ႔ ပစ္ခတ္ခဲ့သည့္ ၁၅၀မမ တာေ၀ပစ္ ေဟာ္၀စ္ဇာ အေျမာက္ လက္နက္ၾကီးေၾကာင့္ ခရစ္ယာန္ သင္းအုပ္ ဆရာေတာ္တစ္ပါး၊ အသက္၄၆ႏွစ္ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္
ေယာက်္ား တစ္ဦးႏွင့္ ၁၄ ႏွစ္သား ေယာက်္ားေလးတစ္ဦးတုိ႔ ေသဆုံးခဲ့ရၿပီး အခ်ိဳ႔ ဒဏ္ရာရခဲ့သည့္အေပၚ ရည္ရြယ္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
“ႏိုင္ငံ တကာက သတ္မွတ္ ထားတဲ့ စစ္ဥပေဒ ေတြမွာေတာ့ စစ္ဆင္ ေရးမွာ ပစ္မွတ္ကို ထိမွန္ေအာင္ ပစ္ႏိုင္မယ့္ေနရာ အတိအက်ကို ဒီဂရီ အေသအခ်ာ ခ်ိန္ၿပီးမွ ပစ္ရ ပါတယ္၊ ျပည္သူ လူထု ထိခိုက္မႈ လံုးဝ မ႐ွိေစတဲ့ ပစ္ခတ္မႈ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ပစ္ရပါတယ္၊ အေစာပိုင္း မွာေတာ့ အစိုးရဘက္က ဒီလို ပစ္ခတ္မႈဟာ သူတို႕ ပစ္ခတ္မႈ မဟုတ္ပါဘူးလို႔ ထုတ္ေဖာ္ ျငင္းဆိုခဲ့တာလည္း ႐ွိပါတယ္၊ ဒါဟာ အစိုးရဘက္က စစ္ဥပေဒေတြနဲ႔ လူသားျခင္း စာနာမႈ ႏိုင္ငံတကာက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒေတြကို မေလးစားဘူး ဆိုတာ ျပေနတာပဲ” ဟု လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖဲြ႔၏ အာ႐ွ ေဒသ လက္ေထာက္ ဒါ႐ိုက္တာ မစၥတာ Phil Roberson မွ မဇၥ်ိမအား ေျပာသည္။
လိုင္ဇာၿမိဳ႕တြင္းသို႔ လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ မႈေၾကာင့္ အပစ္မဲ့ အရပ္သား ျပည္သူမ်ား
ေသဆံုးရျခင္းသည္ ႏုိင္ငံတကာ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဥပေဒ ႏွင့္ စစ္ဥပေဒ အရ အေရး တႀကီး စံုစမ္း ေလ့လာရန္ လိုသည့္ ေမးခြန္းႀကီး တစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ၄င္းမွ ဆက္ေျပာသည္။
ထို႕အျပင္ တိုက္ပြဲမ်ား အတြင္း၌ အစိုး တပ္ႏွင့္ ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ တို႕ ႏွစ္ဖက္ စလံုး မွလည္း မိမိတို႕ လက္နက္ကိုင္ တပ္တြင္း၌ ကေလး စစ္သားမ်ား အသံုးျပဳမႈ ႐ွိခဲ့ကာ လူသတ္ ေျမျမဳပ္ မိုင္း (Anti-Personnel Mine) မ်ားကို အသံုးျပဳ ေနေၾကာင္း ကိုလည္း ေထာက္ျပ ေျပာဆိုထားသည္။
ျမန္မာ ႏိုင္ငံ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အေနႏွင့္ ၄င္း၏ စစ္တပ္ တပ္မႉး မ်ားအား စစ္ဥပေဒ မ်ားကို ေလးစား လိုက္နာ ရန္ႏွင့္ အရပ္သား မ်ားအေပၚ ဥပေဒမဲ့ တိုက္ခိုက္ ျခင္းမ်ိဳးကို ရပ္တန္႔ေပးႏိုင္ရန္ အတြက္ အမိန္႔ေပးသင့္ေၾကာင္း ကိုလည္း ထုတ္ျပန္ ခ်က္၌ ဆိုထား သည္။
“အစိုးရ အေနနဲ႔ အရပ္သား ပစ္မွတ္ ေတြကို တိုက္ခိုက္ ေနျခင္းေတြ၊ ကေလးစစ္သား ဆက္လက္ အသံုးျပဳေနမႈေတြ ရပ္တန္႔သင့္သလို ကခ်င္ တပ္ဘက္လည္း ေျမျမဳပ္ မိုင္းေတြ ဖယ္႐ွားၿပီး ကေလး စစ္သားေတြ ကိုလည္း ဆက္လက္ အသံုးမျပဳ သင့္ပါဘူး” ဟု Phil Robertson မွ ဆက္ေျပာသည္။
အစိုးရတပ္ ႏွင့္ ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္တို႔ ႏွစ္ဖက္ စလံုး လိုင္ဇာ ၿမိဳ႕တြင္းႏွင့္ အနီး တဝိုက္ေန စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ တို႕၏ အႏၲရာယ္ ကင္း႐ွင္း ေစေရး အတြက္ လိုအပ္သည့္ ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳလုပ္ ၾကရန္ ကိုလည္း ေၾကျငာခ်က္ အတြင္း တိုက္တြန္း ထုတ္ျပန္ထားသည္။
“အရပ္သား အစိုးရ တစ္ရပ္ အေနနဲ႕ စစ္တပ္ကို တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္တန္႕ေအာင္ အမိန္႕ေပးႏိုင္တဲ့ အာဏာ သမၼတမွာ ႐ွိပါတယ္၊ သမၼတ ကလည္း တိုက္ခိုက္ မႈေတြ ရပ္ပါလို႕ အမိန္႕ ေပးခ်က္ေတြ ႐ွိေပမယ့္ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚ ေနျခင္း ဟာလည္း အရမ္းကို ေမးခြန္း ထုတ္စရာ ေကာင္းပါတယ္၊ ဒီကိစၥနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္သူ႕မွာ တာဝန္ ႐ွိပါလဲ လို႕လည္း ကၽြန္ေတာ္ေမးခ်င္ပါတယ္” ဟု လူ႕အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖဲြ႕၏ အာ႐ွေဒသ လက္ေထာက္ ဒါ႐ိုက္တာ မစၥတာ Phil Roberson မွ မဇၥ်ိမအား ေျပာသည္။
KIO ထိန္းခ်ဳပ္ ဧရိယာ အတြင္းတြင္ ဒုကၡသည္ေပါင္း ၁၅,၀၀၀ တို႕ ခိုလႈံ ေနထိုင္လ်က္ ႐ွိကာ လိုင္ဇာ ၿမိဳ႕တြင္း၌ ၿမိဳ႕ေန ျပည္သူ ၂၀,၀၀၀ တို႕ ေနထိုင္လ်က္ ႐ွိေၾကာင္း ကခ်င္ လူမႈ အဖြဲ႕ အစည္း မ်ားႏွင့္ လိုင္ဇာ ေဒသခံမ်ားမွ ေျပာသည္။
ျပည္နယ္ တစ္ခုလံုး အတိုင္း အတာျဖင့္မူ ကခ်င္ ျပည္နယ္၌ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ေပါင္း ၉၀,၀၀၀ ခန္႕ ႐ွိမည္ဟု ခန္႔မွန္း စာရင္း မ်ားက ေဖာ္ျပ ၾကပါသည္။
ထို႕ေၾကာင့္လည္း ကာလ ၾကာ႐ွည္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြား ခဲ့ရ သျဖင့္ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ မ်ားအတြက္ အေရးတႀကီး လိုအပ္လ်က္ ႐ွိသည့္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ အကူအညီ မ်ားအား ျမန္မာ အစိုးရ အေနျဖင့္ အစဥ္ တစိုက္ ျငင္းပယ္ ခဲ့သည့္ အေပၚလည္း ႏိုင္ငံတကာ အဖဲြ႕အစည္း မ်ားမွ စစ္ေျပး ဒုကၡ သည္မ်ားသို႕ လူသားခ်င္း စာနာမႈ အကူအညီေပးအပ္ႏိုင္ေရး အတြက္ကိုလည္း ခြင့္ျပဳ ေစလိုေၾကာင္းလည္း တိုက္တြန္း ထုတ္ျပန္ထားသည္။
လုိင္ဇာၿမိဳ႕ လူေနရပ္ကြက္မ်ားအတြင္းသုိ႔ အစုိးရတပ္မွ လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ အရပ္သားမ်ား ထိခုိက္ ေသဆုံးရျခင္းသည္ စစ္ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္ရာ ေရာက္ေနေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔မွ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ ေ၀ဖန္ခဲ့သည္။
ဇန္န၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔က လုိင္ဇာၿမိဳ႔တြင္းသုိ႔ ပစ္ခတ္ခဲ့သည့္ ၁၅၀မမ တာေ၀ပစ္ ေဟာ္၀စ္ဇာ အေျမာက္ လက္နက္ၾကီးေၾကာင့္ ခရစ္ယာန္ သင္းအုပ္ ဆရာေတာ္တစ္ပါး၊ အသက္၄၆ႏွစ္ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္
ေယာက်္ား တစ္ဦးႏွင့္ ၁၄ ႏွစ္သား ေယာက်္ားေလးတစ္ဦးတုိ႔ ေသဆုံးခဲ့ရၿပီး အခ်ိဳ႔ ဒဏ္ရာရခဲ့သည့္အေပၚ ရည္ရြယ္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
“ႏိုင္ငံ တကာက သတ္မွတ္ ထားတဲ့ စစ္ဥပေဒ ေတြမွာေတာ့ စစ္ဆင္ ေရးမွာ ပစ္မွတ္ကို ထိမွန္ေအာင္ ပစ္ႏိုင္မယ့္ေနရာ အတိအက်ကို ဒီဂရီ အေသအခ်ာ ခ်ိန္ၿပီးမွ ပစ္ရ ပါတယ္၊ ျပည္သူ လူထု ထိခိုက္မႈ လံုးဝ မ႐ွိေစတဲ့ ပစ္ခတ္မႈ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ပစ္ရပါတယ္၊ အေစာပိုင္း မွာေတာ့ အစိုးရဘက္က ဒီလို ပစ္ခတ္မႈဟာ သူတို႕ ပစ္ခတ္မႈ မဟုတ္ပါဘူးလို႔ ထုတ္ေဖာ္ ျငင္းဆိုခဲ့တာလည္း ႐ွိပါတယ္၊ ဒါဟာ အစိုးရဘက္က စစ္ဥပေဒေတြနဲ႔ လူသားျခင္း စာနာမႈ ႏိုင္ငံတကာက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒေတြကို မေလးစားဘူး ဆိုတာ ျပေနတာပဲ” ဟု လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖဲြ႔၏ အာ႐ွ ေဒသ လက္ေထာက္ ဒါ႐ိုက္တာ မစၥတာ Phil Roberson မွ မဇၥ်ိမအား ေျပာသည္။
လိုင္ဇာၿမိဳ႕တြင္းသို႔ လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ မႈေၾကာင့္ အပစ္မဲ့ အရပ္သား ျပည္သူမ်ား
ေသဆံုးရျခင္းသည္ ႏုိင္ငံတကာ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဥပေဒ ႏွင့္ စစ္ဥပေဒ အရ အေရး တႀကီး စံုစမ္း ေလ့လာရန္ လိုသည့္ ေမးခြန္းႀကီး တစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ၄င္းမွ ဆက္ေျပာသည္။
ထို႕အျပင္ တိုက္ပြဲမ်ား အတြင္း၌ အစိုး တပ္ႏွင့္ ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ တို႕ ႏွစ္ဖက္ စလံုး မွလည္း မိမိတို႕ လက္နက္ကိုင္ တပ္တြင္း၌ ကေလး စစ္သားမ်ား အသံုးျပဳမႈ ႐ွိခဲ့ကာ လူသတ္ ေျမျမဳပ္ မိုင္း (Anti-Personnel Mine) မ်ားကို အသံုးျပဳ ေနေၾကာင္း ကိုလည္း ေထာက္ျပ ေျပာဆိုထားသည္။
ျမန္မာ ႏိုင္ငံ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အေနႏွင့္ ၄င္း၏ စစ္တပ္ တပ္မႉး မ်ားအား စစ္ဥပေဒ မ်ားကို ေလးစား လိုက္နာ ရန္ႏွင့္ အရပ္သား မ်ားအေပၚ ဥပေဒမဲ့ တိုက္ခိုက္ ျခင္းမ်ိဳးကို ရပ္တန္႔ေပးႏိုင္ရန္ အတြက္ အမိန္႔ေပးသင့္ေၾကာင္း ကိုလည္း ထုတ္ျပန္ ခ်က္၌ ဆိုထား သည္။
“အစိုးရ အေနနဲ႔ အရပ္သား ပစ္မွတ္ ေတြကို တိုက္ခိုက္ ေနျခင္းေတြ၊ ကေလးစစ္သား ဆက္လက္ အသံုးျပဳေနမႈေတြ ရပ္တန္႔သင့္သလို ကခ်င္ တပ္ဘက္လည္း ေျမျမဳပ္ မိုင္းေတြ ဖယ္႐ွားၿပီး ကေလး စစ္သားေတြ ကိုလည္း ဆက္လက္ အသံုးမျပဳ သင့္ပါဘူး” ဟု Phil Robertson မွ ဆက္ေျပာသည္။
အစိုးရတပ္ ႏွင့္ ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္တို႔ ႏွစ္ဖက္ စလံုး လိုင္ဇာ ၿမိဳ႕တြင္းႏွင့္ အနီး တဝိုက္ေန စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ တို႕၏ အႏၲရာယ္ ကင္း႐ွင္း ေစေရး အတြက္ လိုအပ္သည့္ ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳလုပ္ ၾကရန္ ကိုလည္း ေၾကျငာခ်က္ အတြင္း တိုက္တြန္း ထုတ္ျပန္ထားသည္။
“အရပ္သား အစိုးရ တစ္ရပ္ အေနနဲ႕ စစ္တပ္ကို တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္တန္႕ေအာင္ အမိန္႕ေပးႏိုင္တဲ့ အာဏာ သမၼတမွာ ႐ွိပါတယ္၊ သမၼတ ကလည္း တိုက္ခိုက္ မႈေတြ ရပ္ပါလို႕ အမိန္႕ ေပးခ်က္ေတြ ႐ွိေပမယ့္ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚ ေနျခင္း ဟာလည္း အရမ္းကို ေမးခြန္း ထုတ္စရာ ေကာင္းပါတယ္၊ ဒီကိစၥနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္သူ႕မွာ တာဝန္ ႐ွိပါလဲ လို႕လည္း ကၽြန္ေတာ္ေမးခ်င္ပါတယ္” ဟု လူ႕အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖဲြ႕၏ အာ႐ွေဒသ လက္ေထာက္ ဒါ႐ိုက္တာ မစၥတာ Phil Roberson မွ မဇၥ်ိမအား ေျပာသည္။
KIO ထိန္းခ်ဳပ္ ဧရိယာ အတြင္းတြင္ ဒုကၡသည္ေပါင္း ၁၅,၀၀၀ တို႕ ခိုလႈံ ေနထိုင္လ်က္ ႐ွိကာ လိုင္ဇာ ၿမိဳ႕တြင္း၌ ၿမိဳ႕ေန ျပည္သူ ၂၀,၀၀၀ တို႕ ေနထိုင္လ်က္ ႐ွိေၾကာင္း ကခ်င္ လူမႈ အဖြဲ႕ အစည္း မ်ားႏွင့္ လိုင္ဇာ ေဒသခံမ်ားမွ ေျပာသည္။
ျပည္နယ္ တစ္ခုလံုး အတိုင္း အတာျဖင့္မူ ကခ်င္ ျပည္နယ္၌ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ေပါင္း ၉၀,၀၀၀ ခန္႕ ႐ွိမည္ဟု ခန္႔မွန္း စာရင္း မ်ားက ေဖာ္ျပ ၾကပါသည္။
ထို႕ေၾကာင့္လည္း ကာလ ၾကာ႐ွည္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြား ခဲ့ရ သျဖင့္ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ မ်ားအတြက္ အေရးတႀကီး လိုအပ္လ်က္ ႐ွိသည့္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ အကူအညီ မ်ားအား ျမန္မာ အစိုးရ အေနျဖင့္ အစဥ္ တစိုက္ ျငင္းပယ္ ခဲ့သည့္ အေပၚလည္း ႏိုင္ငံတကာ အဖဲြ႕အစည္း မ်ားမွ စစ္ေျပး ဒုကၡ သည္မ်ားသို႕ လူသားခ်င္း စာနာမႈ အကူအညီေပးအပ္ႏိုင္ေရး အတြက္ကိုလည္း ခြင့္ျပဳ ေစလိုေၾကာင္းလည္း တိုက္တြန္း ထုတ္ျပန္ထားသည္။
