မဇၥ်ိမသတင္းဌာန | ၾကာသပေတးေန႔၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၂၀ နာရီ ၄၆ မိနစ္
ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ကုန္သြယ္ေရး ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမွႈအား ေနာက္ထပ္ သံုးႏွစ္ သက္တမ္း ထပ္မံတိုးရန္ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ ဘ႑ာေရး ေကာ္မတီက ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ မဲခြဲဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။
သြင္းကုန္မ်ား တားျမစ္မွႈကို ဆက္လက္ သက္တမ္းတိုးရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အား အေမရိကန္ အထက္ လႊတ္ေတာ္ ဘ႑ာေရး ေကာ္မတီက ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ျပီး ထုိဥပေဒအား အထက္လႊတ္ေတာ္ တခုလံုးမွ ဆက္လက္ ဆံုးျဖတ္ ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။
ထိုဥပေဒအား အတည္ျပဳလိုက္လွ်င္ေသာ္မွ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္ေနလွ်င္ ဆုလာဘ္တခုအျဖစ္ ထုိဥပေဒအား အခ်ိန္မေရြး ပယ္ဖ်က္ေပးႏုိင္သည္။
ျမန္မာ့အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ အေမရိကန္မွ ကုန္သြယ္ေရး ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမွႈအား ဖယ္ရွားေပးေရးအတြက္ ၾကိဳးစားေပးပါရန္ အေမရိကန္ အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Mitch McConnell အား ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ တယ္လီဖုန္းျဖင့္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့ေသးသည္။ သုိ႔ေသာ္ ကုန္သြယ္ေရး တားျမစ္မွႈအား သက္တမ္းတိုးလိုက္ျခင္းအေပၚ အေမရိကန္ အစုိးရအဖြဲ႔ဝင္ အမ်ားအျပားက ေထာက္ခံၾကဖြယ္ရွိျပီး ထုိ ကုန္သြယ္ေရးတားျမစ္မွႈအား သက္တမ္း တိုးလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရသည္။
ထုိ ကုန္သြယ္ေရး တားျမစ္မွႈ ဥပေဒအား ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ျပီး ဇူလိုင္လအကုန္တြင္ သက္တမ္း ကုန္ဆံုးမည္ ျဖစ္သျဖင့္ သက္တမ္းတိုးရန္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိဥပေဒထဲတြင္ ကုန္သြယ္ေရး တားျမစ္မွႈအား အိမ္ျဖဴေတာ္က သက္ညွာ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးခြင့္ႏွင့္ ရပ္ဆိုင္းေပးခြင့္ စသည့္ အိမ္ျဖဴေတာ္၏ လုပ္ပုိင္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သတ္ေသာ အခ်က္လည္း ပါဝင္သည္။
သြင္းကုန္ တားျမစ္မွႈ ဥပေဒ မခ်မွတ္မီ ေနာက္ဆံုးႏွစ္ ျဖစ္သည့္ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္က အေမရိကန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ေဒၚလာ ၃၅၆.၄သန္း တန္ဖိုးရွိသည့္ အဝတ္အထည္ႏွင့္ အျခားကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ တင္သြင္းခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္၏ ျမန္မာ့သြင္းကုန္ တန္ဖိုးမွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂၇၅.၇ သန္းသုိ႔ က်ဆင္းသြားခဲ့ျပီး ေနာက္ပုိင္းႏွစ္မ်ား
တြင္ အေမရိကန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ကုန္ပစၥည္းမ်ား လံုးဝနီးပါး မတင္သြင္းသေလာက္ ျဖစ္ခဲ့သည္။
လြန္ခဲ့ေသာ အပတ္က အိုဘားမား အစုိးရအဖြဲ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈႏွင့္ ပတ္သတ္သည့္ ပိတ္ပင္ ဒဏ္ခတ္မွႈ အခ်ိဳ႕အား ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့ျပီး အေမရိကန္ ကုမၸဏီမ်ားအား ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မွႈမ်ားေပးရန္ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ရက္အနည္းငယ္ အၾကာတြင္ General Electric ေကာ္ပုိေရးရွင္း သည္ ျမန္မာ ပုဂၢလိက ေဆး႐ုံ ႏွစ္ခုအား ေဆး႐ုံသံုး စက္ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်ေပးခဲ့ျပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ က႑ႏွင့္ က်န္းမာေရး က႑တြင္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကုိင္ရန္ ကုမၸဏီအေနျဖင့္ စိတ္ဝင္စားသည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။
အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ႏွင့္ ဘ႑ာေရး ေကာ္မတီ၏ အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္သူ ရစ္ပတ္ဘလစ္ကန္ ပါတီမွ Orin Hatch က ေကာ္မတီ၏ website တြင္ “ဒီဥပေဒၾကမ္းဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျပ႒ာန္းခ်က္အရ
ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚမွာ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူထားမွႈေတြကုိ ျပန္လည္ အသက္ဝင္ေစမွာပါ။ ဒီဥပေဒၾကမ္းကို အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအၾကား ကုန္သြယ္မွႈေတြ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မွႈေတြကုိ ေျဖေလွ်ာ့ေပးဖုိ႔အတြက္လည္း အစုိးရအဖြဲ႔ကို လုပ္ပုိင္ခြင့္ ေပးထားသလို တျပိဳင္တည္းမွာပဲ တကယ္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေျခအေနေတြ ပုိဆိုးလာခဲ့ရင္လည္း ပိတ္ဆို႔အေရးယူမွႈေတြကို ျပန္လည္ခ်မွတ္ႏုိင္စြမ္း ရွိပါတယ္” ဟု ဆိုခဲ့သည္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေျပာင္းလဲမွႈေတြ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ အလြန္ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပည္သူေတြ ဟာ ဆင္းရဲမြဲေတြမွႈနဲ႔ ဖိႏွိပ္မွႈရဲ႕ ဝန္ထုပ္ဝန္ပုိးကုိ ကာလရွည္ၾကာစြာ အလြန္အမင္း ခါးစည္းခံေနရတာပါ” ဟု Orin Hatch က ဆိုသည္။
“[ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ] လုပ္စရာေတြ အမ်ားၾကီး က်န္ေနေသးတယ္ ဆိုေပမယ့္ အခုလက္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ပါတီရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မွႈ ပံုစံနဲ႔တကြ မၾကာခင္က ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ခံထားရတဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ၾကိဳးစားလုပ္ကုိင္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ တရားဥပေဒ စုိးမိုးမွႈနဲ႔ စီးပြါးေရး လြတ္လပ္မွႈေပၚကုိ အေျခခံမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့ ပြင့္လင္းတဲ့ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္းသစ္တခု ထူေထာင္ေရး ၾကိဳးပမ္းခ်က္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကား ေျပာဆုိခ်င္ပါတယ္” ဟု Orin Hatch က ေျပာခဲ့သည္။
အထက္ လႊတ္ေတာ္ ဘ႑ာေရး ေကာ္မတီ ဥကၠဌ Max Baucus ကလည္း “သြင္းကုန္ ပိတ္ပင္မွႈေတြကုိ သံုးႏွစ္ ထပ္ျပီး သက္တမ္းတိုးလိုက္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာအစုိးရကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈေတြ လုပ္ဖုိ႔ ဆက္ျပီး ဖိအားေပးႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဆိုခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ကုန္သြယ္ေရး ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမွႈအား ေနာက္ထပ္ သံုးႏွစ္ သက္တမ္း ထပ္မံတိုးရန္ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ ဘ႑ာေရး ေကာ္မတီက ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ မဲခြဲဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။
သြင္းကုန္မ်ား တားျမစ္မွႈကို ဆက္လက္ သက္တမ္းတိုးရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အား အေမရိကန္ အထက္ လႊတ္ေတာ္ ဘ႑ာေရး ေကာ္မတီက ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ျပီး ထုိဥပေဒအား အထက္လႊတ္ေတာ္ တခုလံုးမွ ဆက္လက္ ဆံုးျဖတ္ ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။
ထိုဥပေဒအား အတည္ျပဳလိုက္လွ်င္ေသာ္မွ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္ေနလွ်င္ ဆုလာဘ္တခုအျဖစ္ ထုိဥပေဒအား အခ်ိန္မေရြး ပယ္ဖ်က္ေပးႏုိင္သည္။
ျမန္မာ့အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ အေမရိကန္မွ ကုန္သြယ္ေရး ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမွႈအား ဖယ္ရွားေပးေရးအတြက္ ၾကိဳးစားေပးပါရန္ အေမရိကန္ အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Mitch McConnell အား ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ တယ္လီဖုန္းျဖင့္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့ေသးသည္။ သုိ႔ေသာ္ ကုန္သြယ္ေရး တားျမစ္မွႈအား သက္တမ္းတိုးလိုက္ျခင္းအေပၚ အေမရိကန္ အစုိးရအဖြဲ႔ဝင္ အမ်ားအျပားက ေထာက္ခံၾကဖြယ္ရွိျပီး ထုိ ကုန္သြယ္ေရးတားျမစ္မွႈအား သက္တမ္း တိုးလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရသည္။
ထုိ ကုန္သြယ္ေရး တားျမစ္မွႈ ဥပေဒအား ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ျပီး ဇူလိုင္လအကုန္တြင္ သက္တမ္း ကုန္ဆံုးမည္ ျဖစ္သျဖင့္ သက္တမ္းတိုးရန္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိဥပေဒထဲတြင္ ကုန္သြယ္ေရး တားျမစ္မွႈအား အိမ္ျဖဴေတာ္က သက္ညွာ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးခြင့္ႏွင့္ ရပ္ဆိုင္းေပးခြင့္ စသည့္ အိမ္ျဖဴေတာ္၏ လုပ္ပုိင္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သတ္ေသာ အခ်က္လည္း ပါဝင္သည္။
သြင္းကုန္ တားျမစ္မွႈ ဥပေဒ မခ်မွတ္မီ ေနာက္ဆံုးႏွစ္ ျဖစ္သည့္ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္က အေမရိကန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ေဒၚလာ ၃၅၆.၄သန္း တန္ဖိုးရွိသည့္ အဝတ္အထည္ႏွင့္ အျခားကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ တင္သြင္းခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္၏ ျမန္မာ့သြင္းကုန္ တန္ဖိုးမွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂၇၅.၇ သန္းသုိ႔ က်ဆင္းသြားခဲ့ျပီး ေနာက္ပုိင္းႏွစ္မ်ား
တြင္ အေမရိကန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ကုန္ပစၥည္းမ်ား လံုးဝနီးပါး မတင္သြင္းသေလာက္ ျဖစ္ခဲ့သည္။
လြန္ခဲ့ေသာ အပတ္က အိုဘားမား အစုိးရအဖြဲ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈႏွင့္ ပတ္သတ္သည့္ ပိတ္ပင္ ဒဏ္ခတ္မွႈ အခ်ိဳ႕အား ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့ျပီး အေမရိကန္ ကုမၸဏီမ်ားအား ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မွႈမ်ားေပးရန္ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ရက္အနည္းငယ္ အၾကာတြင္ General Electric ေကာ္ပုိေရးရွင္း သည္ ျမန္မာ ပုဂၢလိက ေဆး႐ုံ ႏွစ္ခုအား ေဆး႐ုံသံုး စက္ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်ေပးခဲ့ျပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ က႑ႏွင့္ က်န္းမာေရး က႑တြင္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကုိင္ရန္ ကုမၸဏီအေနျဖင့္ စိတ္ဝင္စားသည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။
အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ႏွင့္ ဘ႑ာေရး ေကာ္မတီ၏ အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္သူ ရစ္ပတ္ဘလစ္ကန္ ပါတီမွ Orin Hatch က ေကာ္မတီ၏ website တြင္ “ဒီဥပေဒၾကမ္းဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျပ႒ာန္းခ်က္အရ
ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚမွာ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူထားမွႈေတြကုိ ျပန္လည္ အသက္ဝင္ေစမွာပါ။ ဒီဥပေဒၾကမ္းကို အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအၾကား ကုန္သြယ္မွႈေတြ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွႈေတြနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မွႈေတြကုိ ေျဖေလွ်ာ့ေပးဖုိ႔အတြက္လည္း အစုိးရအဖြဲ႔ကို လုပ္ပုိင္ခြင့္ ေပးထားသလို တျပိဳင္တည္းမွာပဲ တကယ္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေျခအေနေတြ ပုိဆိုးလာခဲ့ရင္လည္း ပိတ္ဆို႔အေရးယူမွႈေတြကို ျပန္လည္ခ်မွတ္ႏုိင္စြမ္း ရွိပါတယ္” ဟု ဆိုခဲ့သည္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေျပာင္းလဲမွႈေတြ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ အလြန္ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပည္သူေတြ ဟာ ဆင္းရဲမြဲေတြမွႈနဲ႔ ဖိႏွိပ္မွႈရဲ႕ ဝန္ထုပ္ဝန္ပုိးကုိ ကာလရွည္ၾကာစြာ အလြန္အမင္း ခါးစည္းခံေနရတာပါ” ဟု Orin Hatch က ဆိုသည္။
“[ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ] လုပ္စရာေတြ အမ်ားၾကီး က်န္ေနေသးတယ္ ဆိုေပမယ့္ အခုလက္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ပါတီရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မွႈ ပံုစံနဲ႔တကြ မၾကာခင္က ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ခံထားရတဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ၾကိဳးစားလုပ္ကုိင္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ တရားဥပေဒ စုိးမိုးမွႈနဲ႔ စီးပြါးေရး လြတ္လပ္မွႈေပၚကုိ အေျခခံမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့ ပြင့္လင္းတဲ့ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္းသစ္တခု ထူေထာင္ေရး ၾကိဳးပမ္းခ်က္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကား ေျပာဆုိခ်င္ပါတယ္” ဟု Orin Hatch က ေျပာခဲ့သည္။
အထက္ လႊတ္ေတာ္ ဘ႑ာေရး ေကာ္မတီ ဥကၠဌ Max Baucus ကလည္း “သြင္းကုန္ ပိတ္ပင္မွႈေတြကုိ သံုးႏွစ္ ထပ္ျပီး သက္တမ္းတိုးလိုက္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာအစုိးရကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈေတြ လုပ္ဖုိ႔ ဆက္ျပီး ဖိအားေပးႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဆိုခဲ့သည္။
